Interactief presenteren: het publiek betrekken bij je praatje

“Het gaat niet om wat jij vertelt, maar om wat zij verstaan.” Dat stelt dr. Frank Luntz, een Amerikaanse communicatieconsultant, in zijn boek Words that work uit 2007. ¹ Daarmee raakt hij de kern van de spreekkunst: je brengt een boodschap over op anderen – uitsluitend omdat je die anderen wilt beïnvloeden. Het is dus van belang dat je als spreker niet alleen rekening houdt met je publiek, maar zelfs dat je jouw verhaal opbouwt vanuit het perspectief van je toehoorders. Daarnaast is het cruciaal om interactief te presenteren, zeker als je wilt dat je toehoorders van begin tot eind geboeid blijven.

Interactief presenteren volgens Carmine Gallo

Carmine Gallo is een bekende communicatiedeskundige uit de Verenigde Staten. Hij schreef meerdere boeken over presentatievaardigheden, waaronder De kracht van storytelling (2016) en Spreek als TED (2017). In een ouder werk, The Presentation Secrets of Steve Jobs (2009), gaat hij onder meer in op het geheim van interactief presenteren. ² Geïnspireerd door Gallo’s inzichten geven wij hieronder vijf adviezen om het publiek te betrekken bij je presentatie.

1. Vertel je toehoorders hoe je hun probleem oplost

De retorische situatie bestaat uit drie elementen: een spreker, een publiek en een aanleiding. In dat laatste element schuilt de kracht van je presentatie. Alle toehoorders hebben een persoonlijke reden om naar jou te luisteren. Stem de inhoud van je verhaal daar dus op af, zodat je presentatie aan de verwachtingen voldoet. Welke kennis deel je, welke instructies geef je of welke argumenten draag je aan om ervoor te zorgen dat je publiek tevreden de zaal verlaat? Het kan helpen om je kernboodschap in deze formule te vatten.

2. Houd je taalgebruik en je slides zo simpel mogelijk

Uit verschillende onderzoeken blijkt dat beelden krachtiger zijn dan woorden. ^{3 4} Een bekend adagium luidt dan ook: show, don’t tell. Gebruik je een programma als PowerPoint, Keynote of Mentimeter om je verhaal visueel te ondersteunen? Zet zo min mogelijk tekst op je slides en gebruik beelden die aansluiten bij de inhoud. Ook kun je het beste beeldend spreken: als je dat op de juiste manier doet, kun je met je taalgebruik zelfs fysieke reacties bij je publiek opwekken – en dan heb je misschien geen visuele ondersteuning meer nodig. ⁵

3. Wek emoties op om je verhaal te laten beklijven

Hoe persoonlijker je verhaal, des te groter de kans dat het publiek met je meeleeft. ⁶ Bovendien dragen emoties bij aan de overtuigingskracht van je verhaal. ⁷ Voel je dus vrij om met een persoonlijk verhaal emoties bij het publiek op te wekken. En onthoud: hoe groter de emotie, dus te groter de impact op je toehoorders. ⁸

4. Breng je verhaal tot leven met visuele objecten

Mensen beschikken over twee informatieverwerkingskanalen: een verbaal en een visueel kanaal. Het visuele kanaal is dominant – en daar kun je als spreker op inspelen. Als je advies 2 hebt opgevolgd, spreek je al beeldend en gebruik je fraaie visuals. Je kun nog een derde instrument aanwenden om de kracht van beeld te benutten, namelijk visuele objecten. De objecten die je gebruikt, ook wel props genoemd, moeten naadloos aansluiten bij de inhoud van je verhaal. Freek Vonk is een goed voorbeeld van een spreker die visuele props gebruikt om zijn boodschap over te brengen.

5. Laat anderen aan het woord over hun specialisaties

Een basisvoorwaarde voor een overtuigende presentatie is dat je als spreker geloofwaardig overkomt op je publiek. Je wilt dus een bepaalde mate van ethos realiseren. Ook is het van belang om je bescheiden op te stellen. Hebben anderen meer kennis of expertise? Laat ze vooral aan het woord: citeer ze, nodig ze uit om een korte demonstratie te geven of laat ze inbellen met een videoconferentietool. Daarmee laat je niet alleen zien dat je over zelfkennis beschikt; de inbreng van de deskundige draagt ook bij aan de overtuigingskracht van je verhaal.

Kun jij interactief presenteren?

Interactief presenteren is een stijl die niet bij iedereen past. Sommige sprekers gedijen meer in een situatie waarin ze een tijdlang ononderbroken kunnen spreken. Ook voor hen is het verstandig om daarbij het publiek in het achterhoofd te houden: je kunt nog zo tevreden zijn over je performance, maar als je boodschap niet is overgekomen is de presentatie mislukt.

1. Luntz, F. (2007). Words That Work: It’s Not What You Say, It’s What People Hear. New York: Hyperion.
2. Gallo, C. (2009). The Presentation Secrets of Steve Jobs. New York: Mcgraw-Hill Education.
3. Thorpe, S., Fize, D. en Marlot, C. (1996). ‘Speed of processing in the human visual system’, Nature 381, p. 520-522.
4. Kringelbach, M. (2008). The Pleasure Center: Trust Your Animal Instincts. Oxford: Oxford University, p. 86-87.
5. Hauk, O., Johnsrude, I. & Pulvermüller, F. (2004). ‘Somatotopic representation of action words in human motor and premotor cortex’, Neuron, vol 41, p. 301-307, geraadpleegd op 20 februari 2022.
6. Barraza, J. & Zak, P. (2009). ‘Empathy Toward Strangers Triggers Oxytocin Release and Subsequent Generosity’, Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1167, 182-189, en Zak, P. (2015). ‘Why Inspiring Stories Make Us React: The Neuroscience of Narrative’, Cerebrum: the Dana forum on brain science, vol. 2, geraadpleegd op 20 februari 2022.
7. Jong, J. de, Pieper, C. en Rademaker, P. (2015). Beïnvloeden met emoties. Pathos en retorica. Amsterdam: Amsterdam University Press, p. 130-132.
8. Jong, J. de, Pieper, C. en Rademaker, P. (2015). Beïnvloeden met emoties. Pathos en retorica. Amsterdam: Amsterdam University Press, p. 240-241.