Zeven tips om je lichaamstaal te verbeteren

In de jaren 70 toonde Albert Mehrabian, pionier-onderzoeker naar lichaamstaal, aan dat we emoties en houdingen voor 7% verbaal (dus met woorden), 38% vocaal (dus met intonatie, stembuigingen en bijgeluiden) en 55% non-verbaal (dus met lichaamstaal, gebaren en mimiek) communiceren. Wanneer woorden en lichaam niet overeenkomen, is men geneigd de lichaamstaal te geloven. ¹

Antropoloog Ray Birdwhistell schat dat de mens rond de 250.000 gezichtsuitdrukkingen kan herkennen. ² Wat echter fascinerend is, is dat de mens zich nauwelijks bewust is van zijn houding, beweging en gebaren die een totaal ander beeld kunnen schetsen dan het verhaal wat wordt verteld. 

Je lichaamstaal verbeteren als spreker

Wij bespreken zeven tips uit het boek ‘The Definitive Book of Body Language’ zodat jouw lichaamstaal overeenkomt met het verhaal dat je vertelt zodat je overtuigend kunt presenteren. ³

1. Laat je handpalmen zien

Laat je handpalmen zien. Stop je handen niet in je zakken en wijs nooit naar je publiek. 

Er zijn meer connecties die van je hersenen naar je handen lopen dan naar welk ander lichaamsdeel dan ook. Wanneer je een open hand laat zien, wordt dat vaak geassocieerd met eerlijkheid, openheid en loyaliteit. Je stelt jezelf bloot, je geeft je over, je bent kwetsbaar. Denk maar aan ‘Handen omhoog’. 

Voor het boek voerden Allen en Barbara Pease een experiment uit. Ze vroegen presentatoren om te presenteren met behulp van drie handgebaren. Wanneer de presentator zijn handpalmen liet zien, werd de presentatie twee keer zo positief beoordeeld als dezelfde presentatie met gesloten handpalmen. Als een spreker het publiek aanwees, leidde dit ertoe dat het publiek vooral bezig was met een persoonlijk oordeel over de spreker. Ze luisterden dan minder naar het verhaal. 

2. Gebruik die glimlach

Gebruik je glimlach om anderen positief te beïnvloeden. 

Professor Ruth Campbell, van University College Londen, stelt dat onze hersenen spiegelneuronen bevatten. Die activeren het deel van onze hersenen dat verantwoordelijk is voor de herkenning van gezichten en uitdrukkingen. Zonder dat we het doorhebben, kopiëren we de expressies die we zien.

Bij een lach komen endorfines vrij in het brein die een positief effect hebben en zelf ons immuunsysteem een boost geven. Een glimlach zorgt ervoor dat je publiek beter luistert en je boodschap eerder aanneemt. De glimlach moet wel oprecht zijn. Een kenmerk van een oprechte glimlach zijn de lachrimpels. Probeer vaker te denken aan die glimlach en je zult zien dat het een gewoonte wordt. 

3. Knikken met je hoofd

Knik bevestigend als je een retorische vraag stelt om je publiek positief te beïnvloeden. 

Onderzoek laat zien dat mensen drie of vier keer meer praten wanneer een luisteraar knikt. De snelheid van het knikken laat zien of iemand ongeduldig wordt of nog overtuigd moet worden. Je kunt het knikken ook gebruiken om iemand positief te beïnvloeden – wederom door een beroep te doen op spiegelneuronen. Het knikken werkt aanstekelijk: je kunt er een vertrouwensband mee smeden, anderen mee overtuigen en de medewerking van je publiek vergemakkelijken.

Je zult zien dat je mensen overtuigt door een onderwerp af te ronden met een retorische vraag en er daarna bij te knikken. Ze zullen je onbewust kopiëren. Sluit dus eens een onderwerp af met ‘Zou je dat niet doen?’ ‘Is dat niet mooi?’, ‘Zouden we dat niet allemaal moeten doen?’ Je publiek zal geneigd zijn terug te knikken – zelfs als ze sceptisch zijn. 

4. Gebruik nooit gekruiste armen

Met gekruiste armen maak je een negatieve indruk op de ontvanger én op jezelf.

Gekruiste armen duiden op een gesloten houding. Dat geldt zowel voor de spreker als voor het publiek. Volgens Allen en Barbara Pease hebben luisteraars met gekruiste armen over het algemeen meer negatieve gedachten over de spreker en besteden ze minder aandacht aan wat er wordt gezegd. 

Hoewel je soms onbewust je armen kruist, kun je er toch een negatieve indruk mee achterlaten bij anderen. Je kunt ermee suggereren dat jij je op je hoede voelt of niet openstaat of geïnteresseerd bent in je publiek. Andersom zal een ervaren spreker gekruiste armen in het publiek opmerken en beseffen dat er een ijsbreker nodig is om het publiek ertoe te bewegen zich open te stellen. 

5. Zit niet aan je gezicht

Zit niet aan je gezicht en kijk niet naar de grond. 

Hoeveel je beweegt en gebruik maakt van je mimiek verschilt natuurlijk per persoon. Je mimiek kan wel helpen een boodschap over te brengen. Als je bijvoorbeeld in een presentatie iets stellig beweert maar tegelijkertijd naar de grond kijkt, kunnen je toehoorders denken dat je bang bent of niet voor je stelling durft uit te komen. Raak je vaak je neus, mond, ogen, oren, nek aan? Dan kunnen anderen dat interpreteren alsof je liegt of iets niet wilt horen of zien. Probeer dus met je handen weg te blijven van je gezicht.

6. Wijs het publiek aan met je voeten

Richt je voeten naar het publiek dat je toespreekt. 

Evolutionair gezien dienen onze benen twee doelen: om naar voedsel te bewegen en om weg te rennen voor gevaar. Je benen onthullen of je in een conversatie wilt blijven of juist niet. Tijdens het spreken is het effectief om met je voeten een hoek van 45 graden te maken naar het publiek.

Twee voeten in een rechte lijn naar voren, voelt dominanter aan voor de persoon waar je voeten naartoe wijzen. Gebruik je een scherm achter je? Beweeg je voeten en benen altijd weer terug naar je publiek nadat je naar je eigen slides hebt gekeken.

7. Beweeg om je expertstatus te verhogen

Beweeg door de ruimte om je verhaal kracht bij te zetten.

Tijdens TED-talks worden sprekers geacht op een rode stip te staan. ‘Ga staan en laat je hart spreken’, is het credo daar. Toch kan je beweging inzetten om je verhaal kracht bij te zetten. Waar je in een tekst aan een nieuwe alinea begint, zou je in een presentatie een andere positie op het podium kunnen innemen. 

Begin je aan een nieuw onderwerp? Zet eens een paar stappen en neem een nieuwe positie in op het podium. Zo ondersteun je ook de structuur van je verhaal. Volgens Allan en Barbara Pease zal het ook je expertstatus verhogen, omdat je non-verbaal laat zien dat je de hele ruimte durft in te nemen. Wil je je boodschap specifieker of persoonlijker maken? Loop dan naar voren. Sta je achterin? Beperk je dan tot feiten en theorie.

Gebruik jij je lichaamstaal in je voordeel?

De effectiviteit van je communicatie hangt samen met je lichaamstaal. Je kunt er als spreker je boodschap mee versterken en je overtuigingskracht mee vergroten. Als je als spreker je impact wilt vergroten, is het dan ook verstandig om bewust te werken aan je lichaamstaal.

1. Mehrabian, A. (1971). Silent Messages. Belmont: Wadsworth. ↩︎
2. Birdwhistell, R. L. (1952). Introduction to Kinesics. Louisville: University of Louisville Press. ↩︎
3. Pease, B. en Pease, A. (2006). The Definitive Book of Body Language. London: Bantam Press. ↩︎