Je normale woordkeuze hangt samen met je herkomst, je taalniveau en de sociale groep waartoe je behoort. Als je opgroeit in een literair gezin, is de kans groot dat je andere woorden gebruikt dan als je omringd wordt door mensen die nooit lezen. Maar hoewel er weinig aan deze persoonlijke eigenschappen valt te veranderen, kun je de woorden die je gebruikt wel degelijk afstemmen op de ontvanger van je boodschap.

De juiste woordkeuze als spreker

Als spreker wil je dat je toehoorders je begrijpen én geloven. De eerste stap is om een connectie met ze op te bouwen. ¹ Het is dan ook cruciaal om je boodschap af te stemmen op hun belevingswereld, want met je taal kun je ze het gevoel geven dat ze erbij horen. ² In dit artikel delen we een aantal inzichten over de woorden die je kiest om je boodschap over te brengen op anderen.

Anderen ontvankelijk maken voor je boodschap

De Amerikaanse neurologen Andrew Newberg en Mark Robert Waldman publiceerden in 2012 het boek Words can change your brain. ³ Ze beschrijven onder meer hoe je er met je woorden voor kunt zorgen dat anderen ontvankelijk worden voor je boodschap. Het komt erop neer dat je waardering moet uitdrukken, bijvoorbeeld door de ander te complimenteren of bedanken. Het is daarbij essentieel dat je meent wat je zegt. Ook helpt het als er warmte in je stem doorklinkt. Om dat te bereiken kun je nadenken over betekenisvolle gesprekken die je hebt gevoerd. De manier waarop je in die situaties je stem gebruikt, werkt ook om anderen op hun gemak te stellen.

Zeven magische woorden om invloed uit te oefenen

In het boek Magic Words beschrijft communicatiedeskundige Tim David met welke woorden je subtiel invloed kunt uitoefenen op andere mensen. Met zijn woordkeuze had hij veel succes tijdens zijn shows als magiër. De uitkomst? Zeg veel ‘ja’ en vermijd ‘nee’ – ook als je geen toezeggingen doet. Trek de aandacht door ‘maar’ te zeggen, liefst vóórdat je tot de kern komt. Zet mensen aan het denken met ‘omdat’, gebruik ‘help’ als je de verantwoordelijkheid wilt verleggen en zeg ‘bedankt’ als je iemand wilt motiveren. ⁴ Met zijn boek deelt David geen baanbrekende inzichten – en dat is misschien maar goed ook.

De balans tussen verwachting en verrassing

Communicatieconsultant dr. Frank Luntz beschrijft in zijn boek Words That Work uit 2007 onder meer hoe je anderen kunt verrassen met je woorden. ⁵ Het belangrijkste inzicht: als je mensen wilt verrassen, moet je ze eerst meenemen in je gedachtegang. Structureer je verhaal dus op een herkenbare manier, deel algemeen aanvaarde kennis en ontwikkel een connectie met je toehoorders. Pas als je deze basis hebt gelegd, heb je voldoende ethos opgebouwd om ze te verrassen.

Ben jij je bewust van je woordkeuze?

Persoonlijke eigenschappen, zoals herkomst en taalniveau, hoeven niet bepalend te zijn voor de effectiviteit van je communicatie. Wil je dat anderen je boodschap begrijpen? Kies je woorden bewust en laat ze aansluiten bij de context, je doel en je doelgroep.

1. Hoeken, H., & Sinkeldam, J. (2013). ‘De rol van emoties in narratieve overtuiging’, Tijdschrift voor taalbeheersing, 35, 226-236, geraadpleegd op 19 februari 2022.
2. Thissen, L. (2018). ‘Talking In and Out of Place: Ethnographic reflections on language, place, and (un)belonging in Limburg, the Netherlands‘, zonder uitgever. Geraadpleegd op 19 februari 2022.
3. Newberg, A. en M.R. Waldman (2012). Words can Change Your Brain, Londen: Penguin Books Ltd.
4. David, T. (2014). Magic Words: The Science and Secrets Behind Seven Words that Motivate, Engage, and Influence. New Jersey: Prentice Hall Press.
5. Luntz, F. (2007). Words That Work: It’s Not What You Say, It’s What People Hear. New York: Hyperion.