Wat betekent de term timbre?

Wie zich in presenteren verdiept, stuit op een grote diversiteit aan vaktermen. De Presenteerschool licht deze vaktaal kort en krachtig toe met behulp van woordenboeken en vakinhoudelijke bronnen. Vandaag staat het begrip timbre centraal.

Timbre: waar verwijst het naar?

In de Dikke Van Dale staan twee definities van de term: de eerste is ‘klankkleur’ en de tweede is ‘het karakteristieke in het geluid van een instrument of stem‘. Uit de eerste definitie blijkt dat we geluid visueel kunnen uitdrukken. Een kleur is immers niet te horen, maar alleen te zien. Bij de tweede definitie wekt het voorzetsel ‘in’ de interesse: blijkbaar bestaat een geluid uit meerdere lagen, waaronder de laag waarmee het zich onderscheidt van andere geluiden. Ook valt op dat het niet zomaar om geluid gaat, maar om dat van een instrument of stem. De term heeft dus te maken met muziek en communicatie.

Waar komt de term vandaan?

Timbre is een woord dat we met een Frans accent horen uit te spreken: we zeggen eigenlijk ‘tèmbre’. Dat is logisch, aangezien we het woord aan het begin van de 20ste eeuw hebben overgenomen uit het Frans. ¹ Het Franse woord stamt waarschijnlijk af van het veel oudere woord timber. Dat betekent ‘trommelen’ of ‘klokje waartegen een hamer slaat’. Hoewel dat niet per se doet denken aan termen als ‘klankkleur’, ‘toonkleur’ of ‘klanktint’, heeft het wel te maken met een geluid.

Waarom is deze term belangrijk?

Als spreker is het relevant om je stemgeluid onder controle te hebben. Je timbre speelt daarbij een bepalende rol: als je weet hoe jij je stem als instrument moet gebruiken, kun je de karakteristieke eigenschappen ervan bewust tot uiting laten komen. Om daarin te slagen, moet je ontdekken hoe jouw stem zich onderscheidt van andere stemmen. Heb je bijvoorbeeld een kraak in je stem, spreek je nasaal of klink je juist zuiver als je spreekt? Naar dat soort eigenschappen verwijzen we met de term timbre.

Ben jij je bewust van je timbre?

Je stemgeluid is maar ten dele te beïnvloeden. Toch kun je jezelf met je timbre onderscheiden van anderen, zolang je maar de juiste technieken toepast en de passende stemfunctie weet te vinden.

1. Sijs, Nicoline van der (samensteller) (2010), Etymologiebank, geraadpleegd op 28 september 2021.