Webinars verzorgen, podcasts presenteren of online meetings bijwonen: als moderne professional spreek je regelmatig voor de camera of in de microfoon. Doordat veel van deze sessies worden opgenomen, is de drempel laag om onszelf terug te zien en te horen. Dat kan zowel confronterend als leerzaam zijn: het valt meteen op dat je jezelf anders beweegt en dat je stem anders klinkt dan je denkt. Hieronder beschrijven we drie oorzaken voor dat andere stemgeluid.

Waarom je stem anders klinkt

Het is een bekend fenomeen: we vinden onze stem vreemd, irritant of zelfs lelijk klinken als we een opname van onszelf horen. ¹ Hieronder geven we drie verklaringen voor dat verschijnsel.

Je gehoororgaan

De belangrijkste verklaring waarom je stem anders klinkt op een opname, is dat je jouw eigen stem op een andere manier hoort dan de buitenwereld. “Op het moment dat je spreekt, wordt het geluid weerkaatst in alle holtes van je schedel. Dat hoor je, en dat maakt je stem voor jou hol, warm en lager dan je stem die anderen horen.” ² We horen onze eigen stem van binnenuit en van buitenaf, waarmee we een soort stereo-weergave krijgen van het geluid dat andere mensen in mono waarnemen.

2. Je zelfbeeld

We construeren ons zelfbeeld op basis van allerlei subjectieve indrukken. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je jezelf er doorgaans vindt uitzien op een foto, omdat je jezelf meestal in spiegelbeeld ziet – zoals in de spiegel of in de weerkaatsing van een raam. Hetzelfde geldt voor ons stemgeluid: we hebben een beeld van onszelf op basis van het geluid dat we van onszelf waarnemen. Dit beeld krijgt een deuk als we anders blijken te klinken dan we altijd dachten.

Dat hoeft niet per se negatief te zijn, als we er maar in slagen om ons zelfbeeld aan te passen. In deze context stelt filosoof Joep Dohmen dat je moet leren om het met jezelf te doen. ³ Accepteer jezelf zoals je bent, is zijn oproep. Dat is een wijze raad, aangezien je jezelf niet kunt veranderen.

3. De opname

Als je wilt weten waarom je stem anders klinkt op een opname, kun je niet om de technische dimensie heen. Er is immers altijd sprake van een microfoon die je stemgeluid verwerkt, vaak ook van een geluidskaart en in enkele gevallen van een mixer of mengpaneel. Al deze elementen hebben invloed op het geluid dat jij te horen krijgt. Het resultaat hangt onder meer af van de kwaliteit van de apparatuur en de vaardigheden van degene die aan de knoppen zit. Realiseer je dus dat je hoe dan ook te maken krijgt met een vervormde weergave van de realiteit, hoe goed het geluid ook gemonteerd is.

Heb jij je stem onder controle?

Als je jezelf vaak terughoort, raak je vanzelf gewend aan je stemgeluid. Je kunt er hoe dan ook weinig aan veranderen dat je stem op een opname anders klinkt. Zelfacceptatie lijkt in dit verband dus de sleutel te zijn.

1. Bax, H. en Bosselaar, T. (2020). ‘Waarom klinkt je stem zo lelijk op een opname?‘, Zeg. Over hoe we klinken en waarom, geraadpleegd op 14 juni 2022.
2. Quest Redactie (2020). ‘Waarom klinkt je stem zo raar als je hem later terughoort?‘, geraadpleegd op 1 augustus 2022.
3. Bax, H. en Bosselaar, T. (2020). ‘Waarom klinkt je stem zo lelijk op een opname?‘, Zeg. Over hoe we klinken en waarom, geraadpleegd op 14 juni 2022.