Een presentatie staat en valt bij de voorbereiding. Je wilt je boodschap gestructureerd overbrengen, natuurlijk spreken en controle uitstralen. Maar hoe bereid je een presentatie voor? En belangrijker: hoe onthoud je wat je wilt zeggen? Presentator Tim Harford stelt in zijn podcast Cautionary Tales dat je natuurlijker spreekt als je het script loslaat en vertrouwt op je improvisatievermogen. Ondernemer Pamela Meyer is juist van mening dat je de tekst van voor naar achter uit het hoofd moet kennen: “Je hebt een toespraak pas echt in je hoofd als je iets compleet anders kunt doen wat mentale inspanning vereist terwijl je je toespraak houdt.” 1
Je tekst uit het hoofd leren: ja of nee?
Kennelijk bestaan er verschillende kampen. In zijn boek De TED-methode uit 2018 geeft head of TED Chris Anderson een genuanceerde kijk op de kwestie. “Er zijn veel manieren om een toespraak voor te bereiden en te presenteren, en je moet goed uitzoeken wat voor jou de juiste manier is,” meent Anderson. 2 De auteur onderscheidt twee manieren om jezelf als spreker voor te bereiden: met script en zonder script. In dit artikel gaan we daar dieper op in.
Gescript: voor- en nadelen
Je kunt een script uitschrijven en uit je hoofd leren als je een presentatie gaat geven. Dat heeft twee voordelen: je kunt de tijd nemen om de structuur uit te werken. Zo voorkom je dat je tijdens het presenteren van de hak op de tak springt of dat je in lange uitweidingen vervalt. Dat is prettig voor de toehoorders, die je kernachtige verhaal goed kunnen volgen. Een groot nadeel van een gescripte presentatie is dat je niet spontaan vertelt, waardoor je als spreker afstandelijker en onnatuurlijker overkomt op je publiek.
Hoe geef je een gescripte presentatie?
Als je ervoor kiest om je presentatie te scripten, is het van belang dat je de tekst door en door leert kennen. Zo kun je zorgen voor een aangenaam ritme en kun je ieder woord scherp timen. Pas als je jezelf volledig hebt ingeleefd in je verhaal, ben je in staat om het op een natuurlijke manier over te brengen. Het wordt nooit zo spontaan als een presentatie zonder script. Dat is ook geen probleem als je tijdens de voordracht bewust presentatietechnieken toepast om je woorden kracht bij te zetten.
Ongescript: voor- en nadelen
Je kunt ook een presentatie geven zonder een script uit te werken. Het voordeel schuilt in de spontaniteit van je presentatie: voor een publiek is niets zo prettig als een spreker die vrijuit presenteert. Om daarin te slagen, moet je volledig ontspannen op het podium staan. Er mag geen sprake zijn van presentatieangst. Daarnaast moet je boven de stof staan: als je een coherent verhaal wilt vertellen, is het immers cruciaal dat je hoofd- en bijzaken van elkaar kunt scheiden. Verder moet je goed voorbereid zijn. Ook als je geen script gebruikt, moet je weten wat je boodschap is en hoe je de informatie logisch opbouwt.
Hoe geef je een ongescripte presentatie?
Als je ervoor kiest geen script uit te schrijven, verdiep je dan grondig in het onderwerp waarover je spreekt. Bedenk ook wat de kernboodschap van je presentatie is en werk een globale structuur uit. Mocht je er niet op vertrouwen dat je ontspannen op het podium staat, dan kun je spreekkaartjes gebruiken. Daarmee maak je zelfs een betrouwbare indruk, aangezien veel dagvoorzitters, nieuwslezers en andere professionele sprekers er ook gebruik van maken. Oefen de presentatie tot slot een aantal keren voordat je haar geeft, zodat de grote lijnen in je hoofd zitten als je het podium betreedt.
Ga jij je tekst uit het hoofd leren?
Je kunt een presentatie op verschillende manieren voorbereiden. De ene methode is niet beter of slechter dan de andere. Het belangrijkste is dan ook dat je ontdekt welke manier voor jou werkt.
