In veel professionele rollen moet je regelmatig presenteren. Als je niet gewend bent om te spreken voor groepen, is de kans groot dat je tijdens een presentatie meer jezelf bezig bent dan met de vorm en inhoud van je verhaal. Daardoor hebben je woorden niet het gewenste effect. Wil jij je boodschap helder en geloofwaardig kunnen overbrengen op je publiek? Dan is het cruciaal om te leren spreken met zelfvertrouwen.
Dale Carnegie over spreken met zelfvertrouwen
Schrijver en trainer Dale Carnegie leefde aan het begin van de twintigste eeuw. Hij schreef verschillende boeken rondom professionele ontwikkeling. Een van die boeken is The Art of Public Speaking. Daarin stelt hij dat iedereen kan leren spreken met zelfvertrouwen, zolang je maar weet wat je wel en niet moet doen als je voor een groep staat. Daarbij gaat hij uit van het principe dat oefening kunst baart: “Je moet leren spreken door te spreken.” 1 Wij bespreken een aantal van zijn inzichten, die vandaag de dag nog steeds relevant zijn.
Angst overwinnen
Presentatieangst kan verschillende oorzaken hebben: perfectionisme, een gebrek aan ervaring of een slechte voorbereiding. Soms vallen ze alle drie samen. Dat kan leiden tot slechte ervaringen, waardoor de angst alleen maar wordt bevestigd. Om die angst te overwinnen is het essentieel om het idee los te laten dat alles volgens plan moet verlopen. Zoals Carnegie zelf ooit zei: “Er zijn altijd drie speeches: één die je voorbereidt, één die je geeft en één die je had willen geven.” Uiteindelijk draait het alleen om de presentatie die je geeft: dat is immers de enige die je publiek te zien krijgt.
De flow vinden
Volgens Carnegie kun je als spreker je angsten overwinnen door volledig op te gaan in je presentatie, zodat je automatisch minder met jezelf bezig bent. Er zijn twee voorwaarden om die staat van flow te vinden. Ten eerste moet je het onderwerp zo interessant vinden dat je er vol overgave over kunt spreken. 2 Ten tweede moet je goed voorbereid zijn. 3 Dat wil zeggen dat je de kernboodschap bepaalt, dat je het publiek kent en dat je de presentatie goed structureert. Het kan ook helpen om de eerste paar zinnen uit je hoofd te leren, zodat je een sterke eerste indruk maakt.
Blijven boeien
Een presentatie is pas geslaagd als de boodschap is overgekomen op het publiek, maar vaak is dat nog niet voldoende. Je wilt dat je toehoorders iets doen met wat je ze vertelt hebt: dat ze de informatie doorvertellen, van standpunt veranderen of in actie komen. Dan is het noodzakelijk om ze van begin tot eind geboeid te houden. Dat doe je zowel met je performance als met de vorm van je verhaal. Je kunt je stemgebruik en lichaamstaal inzetten om je voordracht kracht bij te zetten en je kunt de inhoud met behulp van storytelling boeiend vormgeven.
Argumenten en gevoel
Soms wil je een publiek overtuigen met je presentatie. In dat geval kun je een beroep doen op argumenten en emoties. Gebruik bijvoorbeeld betoog- en argumentatiestructuren om je redenering logisch op te bouwen. Met een logische opbouw kun je zelfs onderwerpen waar je het niet mee eens bent op een overtuigende manier verdedigen. Dat geldt ook voor het gevoel waarmee je het verhaal voordraagt. Zoals een acteur zich vereenzelvigt met het personage dat hij of zij speelt, zo kun jij jezelf als spreker jezelf vereenzelvigen met het standpunt dat je uitdraagt. Als je daarin slaagt, kun je een enorme invloed uitoefenen op je toehoorders.
De kracht van verbeelding
Met argumentatie spreek je de ratio aan, terwijl je met je gevoel de emotie van het publiek aanwakkert. Tot slot wil je met een verhaal de verbeelding prikkelen van je toehoorders. Daarvoor is het zinvol om de kracht van beeld te benutten. Beelden zijn nu eenmaal krachtiger dan woorden. Je kunt ervoor kiezen om daadwerkelijk beelden te laten zien, bijvoorbeeld in de vorm van een object of met behulp van presentatiesoftware. Daarnaast is het effectief om de beelden in je taalgebruik te verwerken. Gebruik dus voorbeelden, metaforen en andere stijlfiguren om met je verhaal tot de verbeelding te spreken.
Kun jij spreken met zelfvertrouwen?
Oefening baart kunst. Dat geldt voor presenteren net zozeer als voor andere vaardigheden. De adviezen van een grootheid als Dale Carnegie kunnen jou helpen jezelf als spreker te ontwikkelen.
