‘Presenteren is een vak apart, dat blijkt maar weer’, kopte Trouw in juli 2020. 1 De column gaat onder meer over televisiepresentatoren die elkaar in hoog tempo opvolgen omdat ze niet goed genoeg bevonden worden. In dezelfde krant bekende Sacha de Boer, voormalig presentator van het achtuurjournaal, dat ze vroeger als de dood was om te presenteren. 2 Spreken in het openbaar is een vaardigheid die professionals op veel plekken in de praktijk moeten brengen, maar waar ook veel angst voor bestaat.
Zo kom je overtuigend over als spreker
Als je jezelf nooit hebt verdiept in de kunst van het spreken, bestaat de kans dat je met onzekerheden te maken krijgt als je voor een groep komt te staan. Om je op weg te helpen hebben we hieronder vijf vragen beantwoord die vaak worden gesteld.
1. Hoe weet ik wat ik moet zeggen?
Formuleer de essentie tijdens de voorbereiding van je presentatie. Dat is de eerste stap om helder en geloofwaardig te spreken in het openbaar. Je moet weten wat je wilt bereiken en wat je precies wilt zeggen. De bekende keynotespreker Ben Tiggelaar zegt dat hij zich tijdens de voorbereiding ook grondig in de doelgroep verdiept. 3 De tweede stap is om het verhaal uit te werken op een manier die bij jou past. Sommigen leren de tekst uit hun hoofd terwijl anderen met steekwoorden werken. 4 In dit opzicht bestaat er geen goede of foute keuze. De beste methode is er één waar jij je comfortabel bij voelt.
2. Hoe structureer ik een presentatie?
Inleiding, kern en slot. Dat is de traditionele presentatiestructuur die we al sinds de oude Grieken aanhouden als we spreken in het openbaar. 5 Om je presentatie meer jeu te geven, kun je beginnen met zogenaamde hook en eindigen met een uitsmijter, die niet per se tot de inleiding en het slot behoren. Zo trek je de aandacht en zorg je ervoor dat je boodschap het publiek bijblijft.
3. Hoe leg ik iets helder uit?
Volgens Chris Anderson, de curator van de jaarlijkse TED-conferentie in Californië, voldoet een meesterlijke uitleg aan vijf voorwaarden. 6
- Begin bij het begin
- Prikkel de nieuwsgierigheid
- Dien concepten een voor een toe
- Gebruik metaforen
- Maak gebruik van voorbeelden.
4. Waar laat ik mijn handen?
Professionals die spreken in het openbaar weten vaak niet waar ze hun handen moeten laten. Wij denken dat dit een verkeerde vraag is. Je moet je handen nergens laten; je moet ze actief inzetten. Als je lichaamstaal overeenkomt met je boodschap, komt de inhoud van je presentatie namelijk overtuigender over. 7 Wij geven drie adviezen om je handen te gebruiken:
- Gebruik je handen als communicatiemiddel
- Maak gebruik van een klikker
- Werk met spreekkaartjes
5. Hoe kom ik van mijn stopwoorden af?
Je kunt diverse technieken toepassen om van je stopwoorden af te komen. Wij geven vier tips. 8
- Laat stiltes vallen
- Spreek stopwoorden harder uit dan andere woorden
- Vervang het stopwoord door ‘punt’ of ‘pauze’
- Haal elke keer adem als je een stopwoord wil zeggen.
Tijdens het spreken in het openbaar is het overigens niet verkeerd om af en toe stopwoorden te gebruiken. Ze hebben namelijk wel degelijk een functie als je de aandacht op je gevestigd wilt houden. 9
Wil jij overtuigend spreken in het openbaar?
Als je de onderstaande tips en adviezen meeneemt, is de kans groot dat je met meer zelfvertrouwen leert spreken in het openbaar. Om je presentatievaardigheden naar een hoger niveau te tillen moet je nog één ding doen: zo vaak oefenen dat presenteren een tweede natuur wordt.
BRONNEN
- Bos, M. (2020). ‘Presenteren is een vak apart, dat blijkt maar weer‘, Trouw, geraadpleegd op 27 juli 2020.
- Menkhorst, R. (2013). ‘Ik wilde niet presenteren, dat leek me doodeng‘, Trouw, geraadpleegd op 27 juli 2020.
- Nobbe, F. & Holwerda, N. (2010). Meestersprekers. Over de kunst van het spreken. Den Haag: Sdu, p. 29.
- Anderson, C. (2016). TED Talks. The Official TED Guide to Public Speaking. London: Nicholas Brealey Publishing, p. 138.
- Kuenen, J. en M. Wackers (2012). Presenteren: wat werkt echt en wat echt niet? Onderbouwde adviezen over presentatietechnieken. Amersfoort: Communicatiereeks, p. 128.
- Anderson, C. (2016). TED Talks. The Official TED Guide to Public Speaking. London: Nicholas Brealey Publishing, p. 72-85.
- Kuenen, J. en M. Wackers (2012). Presenteren: wat werkt echt en wat echt niet? Onderbouwde adviezen over presentatietechnieken. Amersfoort: Communicatiereeks, p. 19.
- Lyon, A. (2017). ‘How to avoid filler words‘ (video), geraadpleegd op 27 juli 2020.
- Maris, Berthold van (2014). ‘Het grote nut van het stopwoordje eh’. Geraadpleegd op 27 juli 2020.
