Scripting: vier strategieën om je tekst natuurlijk voor te dragen

Kennisclips, webinars en zakelijke vlogs: professionele presentaties worden tegenwoordig vaak opgenomen op video. Als spreker is het cruciaal om de informatie helder en samenhangend over te kunnen brengen, zodat je boodschap landt bij de kijker. In dit artikel leggen we uit hoe scripting je daarbij kan helpen.

Als je een boodschap op een gestructureerde, samenhangende en kernachtige manier wilt overbrengen, kun je jezelf als spreker op verschillende manieren voorbereiden. Volgens Chris Anderson, head of TED, moet je “uitzoeken wat voor jou de juiste manier is.” ¹ Waar de één graag iedere komma uit het hoofd wil leren, vindt de ander het juist prettiger om de woorden op het moment zelf te laten stromen.

Scripting: vier strategieën om natuurlijk te spreken

Doorgaans bedoelen we met een script de tekst die film- en toneelacteurs uitspreken, inclusief technische verwijzingen en visuele beschrijvingen. Je kunt scripting ook gebruiken als je spreekt voor de camera, voor de webcam of voor een zaal. Wij beschrijven vier manieren om als spreker met je tekst om te gaan.

1. Uitschrijven

Je tekst uitschrijven en uit je hoofd leren heeft even grote voordelen als nadelen. Het belangrijkste voordeel is dat je informatie op een gedetailleerde, gestructureerde en volledige manier kunt overbrengen op je publiek. Als je bijvoorbeeld een speech geeft, kan het prettig zijn als je een script uit je hoofd kent. Je wilt dan zelfs de kwinkslagen en uitweidingen kunnen timen. Er kleven twee grote nadelen aan een uitgeschreven script. Ten eerste is het lastig een geschreven tekst op een natuurlijke manier voor te dragen. Schrijftaal is nu eenmaal ingewikkelder dan spreektaal. Ten tweede loop je het risico dat je een black-out krijgt als je delen van je tekst vergeet. Mocht je dus een tekst uit je hoofd leren, zorg er dan voor dat je het script zó goed kent dat je het kunt voordragen terwijl je een andere complexe activiteit uitvoert. ²

2. Voorlezen

Een tekst voorlezen is geen reële optie als je spreekt voor een groep. Althans, niet als je de tekst van een blaadje opleest: het publiek voelt zich dan niet serieus genomen en neemt jou ook niet serieus. Het is hooguit een optie als je beschikt over een autocue, ook wel teleprompter genoemd. Dat is een display waarop een tekst voorbijkomt die je kunt aflezen. Nieuwslezers gebruiken vaak een autocue en bij sommige events is er een monitor ingebouwd in het podium, zodat je de tekst als spiekbriefje kunt gebruiken. Als je presenteert voor de camera is de autocue een handig hulpmiddel, zolang je er maar voor zorgt dat je recht in de camera blijft kijken. Ook is het belangrijk om het script zo natuurlijk mogelijk voor te dragen, dus wees je bewust van je stemgebruik, mimiek en gebaren.

3. Structureren

De derde optie is voor veel sprekers de beste, namelijk om je verhaal voor te bereiden op basis van een structuur. Na een grondig bronnenonderzoek formuleer je de kernboodschap van je presentatie. Vervolgens schets je de outline, bijvoorbeeld in de vorm van de cyclische presentatiestructuur, de verhaalcirkel of een narratieve kaart. Daarna oefen je de presentatie een aantal keren, waarbij je opneemt hoe lang je presentatie duurt. Zo krijgt je een indruk van de bewegingsruimte die je hebt. Het grootste voordeel van deze methode is dat je jezelf de kaders geeft waarbinnen je vrijuit kunt spreken. Je weet welke kernpunten je wilt aanstippen en hoeveel tijd je hebt. Dat geeft je de gelegenheid om waar mogelijk uit te weiden en te improviseren, terwijl je op andere momenten bewust vaart kunt maken en jezelf tot de essentie kunt beperken.

4. Improviseren

Ook improviseren is geen reële optie als je voor een groep staat. Je moet wel over een heel sterk ontwikkeld improvisatievermogen beschikken om onvoorbereid een presentatie van meer dan tien minuten te geven waarmee je vanuit een duidelijk geformuleerd doel kernachtig naar een heldere conclusie toewerkt terwijl je het publiek geboeid houdt. Dat is pas mogelijk als je een presentatie al zo vaak hebt gegeven dat je de inhoud kunt dromen. In sommige gevallen weet je voldoende van een onderwerp af om er spontaan over te spreken, maar het probleem is vrijwel altijd dat improvisatie tot een incoherent geheel leidt – hoezeer je ook het gevoel kunt hebben dat je zinnige dingen aan het vertellen bent. Als je noodgedwongen in de situatie komt waarin je moet improviseren, neem dan een paar seconden de tijd om je doel te definiëren, hooguit drie kernpunten te formuleren en een indruk te krijgen van je doelgroep.

Advies nodig? Cursus volgen? Offerte aanvragen?

Weet jij hoe scripting jou verder helpt?

Scripting kan je als spreker enorm helpen, maar ook in de weg zitten. Je uitgangspunt moet in elke situatie zijn dat je natuurlijk spreekt. Onderzoek welke strategie voor jou het beste werkt, zodat je die de volgende keer kunt volgen als je een publiek toespreekt.

Wil jij beter leren presenteren? Lees onze ultieme presenteergids voor professionals, schrijf je in voor een van onze cursussen of neem rechtstreeks contact op met De Presenteerschool.

1. Anderson, C. (2018). De TED-methode. De officiële gids voor spreken in het openbaar. Amsterdam: Maven Publishing, p. 131.
2. Anderson, C. (2018). De TED-methode. De officiële gids voor spreken in het openbaar. Amsterdam: Maven Publishing, p. 132.