Ruud Koornstra werd in 1964 geboren in Den Haag. Hij staakte zijn studie pedagogie om het ondernemerspad te bewandelen. Rond de eeuwwisseling ging hij zich richten op duurzame ontwikkeling. Sindsdien maakte hij naam in de Nederlandse duurzaamheidsbeweging, onder meer als ontwikkelaar van de groene creditcard en schrijver van het boek Wat LED je? over de ledlamp als symbool van duurzaam ondernemen. In 2017 werd hij benoemd tot eerste energiecommissaris van Nederland. 1
Ruud Koornstra over het paradijs op aarde
Begin 2022 verzorgde Ruud Koornstra tijdens het online event CSU Innovatie Boost een keynote getiteld Jij doet ertoe. Daarin beschrijft hij hoe we in 2030 het paradijs op aarde kunnen realiseren. Wij analyseren zijn talk op basis van vijf criteria: presence, taalgebruik, voordracht, structuur en interactie.
Presence
Het kost Ruud Koornstra geen enkele moeite om de aandacht op zich te vestigen. Tijdens deze presentatie staat hij ontspannen achter de tafel. Hij straalt vertrouwen uit, kijkt recht in de camera en spreekt spontaan en natuurlijk, met slechts de slides van zijn PowerPoint als houvast. Dat laatste is overigens geen noodzaak. Ook zonder visuele ondersteuning weet hij zijn boodschap soepel over te brengen, zoals blijkt uit presentaties die hij verzorgt op events als het Nieuwe Economie-festival en het Nationaal Sustainability Congres.
Taalgebruik
Het prettige aan Ruud Koornstra’s taalgebruik is dat hij niet moeilijk doet. Hij spreekt zoals hij denkt en houdt zich verre van jargon. Ook vertelt hij herkenbare anekdotes en gebruikt hij aansprekende voorbeelden. Hij legt nieuwe concepten goed uit, door te beginnen bij het begin en daarop voort te borduren. Een aandachtspunt is dat hij van de hak op de tak springt, waardoor hij zijn zinnen vaak niet afmaakt. Dat zorgt ervoor dat je heel geconcentreerd moet luisteren om te begrijpen welk punt de spreker wil maken.
Voordracht
Over het algemeen maakt Ruud Koornstra een redelijk overtuigende indruk. Zijn boodschap zou echter veel krachtiger overkomen als hij kernachtiger zou spreken. Een voorbeeld: “U moet, wat mij betreft, en ik zeg echt ‘moet’, want ik vind ook dat het moet, de VN-resolutie, we moeten gewoon… aan de bak, voor uw kinderen en kleinkinderen… we moeten die vernieuwing omarmen.” De kern bevindt zich in die laatste zin. Alles wat eraan voorafgaat is een vorm van metacommunicatie: hij lijkt zichzelf te verantwoorden voor de woorden die hij kiest. Dat is zonde. Het zou veel geloofwaardiger zijn als hij al die bijzinnen, overwegingen en uitweidingen achterwege zou laten.
Structuur
Deze keynote gaat alle kanten op. Ruud Koornstra bespreekt de vernieuwingskracht van Nederland, dromen over een betere wereld, de discussie of klimaatverandering bestaat, enzovoorts. Het wordt nooit echt duidelijk welk punt hij precies wil maken: zo begint hij met de stelling ‘jij doet ertoe’, maar is het de toehoorders aan het eind niet duidelijk waarom zij ertoe doen.
Verder is het verwarrend dat hij zonder doel veel details bespreekt. Vanwege de luchtige ondertoon zijn het vaak amusante uitweidingen, maar ze zitten net zo vaak in de weg. Zo doet hij een call-to-action terwijl hij pas 11 minuten onderweg is. De vraag is of de toehoorders dan al overtuigd zijn – en dus of deze call-to-action zin heeft. Het zou effectiever zijn om met focus naar de kern toe te werken en het publiek pas in het slot op te roepen tot actie.
Interactie
Hoewel er geen publiek in de zaal zit, is Ruud Koornstra zich ervan bewust dat hij zijn publiek bij zijn praatje moet betrekken. Dat doet hij meteen in het begin, door zich expliciet tot de kijker te richten: “Jij doet ertoe. Daarmee bedoel ik: jij doet ertoe.” Hij wijst daarbij naar de camera. Ook op andere manieren realiseert hij betrokkenheid bij zijn toehoorders, bijvoorbeeld door persoonlijke verhalen te vertellen waarmee ze zich kunnen identificeren. Aan het eind van de presentatie besteedt hij aandacht aan vragen die online gesteld zijn, wat ook voor de nodige interactie zorgt.
Conclusie
Ruud Koornstra is een natuurlijke spreker. Geef hem een podium en hij begint te vertellen. Dat is zijn kracht en zijn zwakte. Er is immers een verschil tussen hardop denken en een boodschap overbrengen op het publiek. Als de spreker zijn woorden bewuster zou kiezen, sneller tot de kern zou komen en minder in zou gaan op details, dan zou zijn verhaal veel meer impact kunnen hebben. Nu is de presentatie best informatief en interessant, maar ontstijgt ze nergens het niveau van vermakelijke onemanshow.
- Duurzaam Ondernemen (2017). ‘Ruud Koornstra eerste Energiecommissaris van Nederland‘, geraadpleegd op 4 mei 2022. ↩︎
