Wie zich in presenteren verdiept, stuit op een grote diversiteit aan vaktermen. De Presenteerschool licht deze vaktaal kort en krachtig toe met behulp van woordenboeken en vakinhoudelijke bronnen. Vandaag staat het begrip reciprociteit centraal.
Reciprociteit: waar verwijst het naar?
De Dikke Van Dale definieert de term als ‘gelijke behandeling over en weer’. Dat laatste zinsdeel, ‘over en weer’, maakt duidelijk dat er per definitie sprake is van interactie. Er zijn altijd meerdere partijen betrokken bij een situatie van reciprociteit. Sommige woordenboeken beschouwen het woord als synoniem van wederkerigheid, terwijl andere stellen dat er sprake is van een nuanceverschil tussen deze twee woorden.
Dat verschil schuilt erin dat reciprociteit een wetenschappelijke bijklank heeft. De term komt ook in bijvoorbeeld de biologie, economie en sociologie voor. In die contexten is reciprociteit het verschijnsel dat organismen bereid zijn een ander organisme een dienst te verlenen, in de wetenschap dat ze vroeg of laat een wederdienst kunnen verwachten. Het is dus geen belangeloze vorm van wederkerigheid.
Waar komt de term vandaan?
Reciprociteit is vanuit het Frans in het Nederlands terechtgekomen, waarschijnlijk rond de achttiende eeuw. De Franse variant stamt af van het Latijnse woord reciprocare, wat zoveel betekent als ‘naar voren en achteren bewegen’ of ‘een tegengestelde beweging inzetten.’ Het Engelse woord reciprocate, dat van dezelfde stam afkomstig is, betekent ‘reageren’ of ‘beantwoorden’. Voorheen had het begrip vermoedelijk vooral een juridische of politieke betekenis. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw raakte het ingeburgerd in het bedrijfsleven.
Waarom is deze term belangrijk?
De definitie van Van Dale is helaas niet erg compleet. Reciprociteit gaat namelijk verder dan een gelijke behandeling over en weer: het gaat er vooral om dat je bereid bent anderen een wederdienst te verlenen als zij iets voor jou hebben gedaan of gaan doen. Dat is een natuurlijk verschijnsel waar je als professional, zakenman of marketeer gebruik van kunt maken. Het is ook één van de invloedsprincipes van Robert Cialdini. 1
Maak jij bewust gebruik van reciprociteit?
Als invloedsprincipe kan reciprociteit in verschillende situaties van pas komen. Het is dan ook goed om je ervan bewust te blijven wanneer je met anderen communiceert. Je weet maar nooit wat je daar in de toekomst aan hebt.
