Presentatieangst? Tien strategieën om eraf te komen

Stress is een natuurlijke reactie van je lichaam op spannende situaties. Zodra je dit gegeven omarmt, is het makkelijker om met je presentatieangst om te gaan. Je bent niet raar en doet niets fout als je gestrest raakt: je lichaam maakt simpelweg stoffen aan om je alertheid en concentratie te vergroten. Je kunt de stress op een fysieke manier verminderen, bijvoorbeeld door ademhalingstechnieken toe te passen of door contact te zoeken met anderen.

Voordat je de presentatie zelf voorbereidt, is het van belang jezelf te verdiepen in het onderwerp waarover je spreekt. Hoe meer je weet over de context en de achtergronden, des te eenvoudiger het is om over een onderwerp te praten. Daarnaast is het verstandig om je onderwerp klein te houden, zodat je niet het gevaar loopt je hand te overspelen.

Presentatieangst heeft vaak te maken met het gevoel niet goed voorbereid te zijn. Dat kun je bijvoorbeeld tegengaan door de kernboodschap helder voor ogen te krijgen voordat je begint met je praatje. Daarnaast is het van belang om over de presentatiestructuur na te denken: hoe strakker je verhaal gestructureerd is, des te overtuigender kun jij je boodschap overbrengen.

Oefening baart kunst. Deze universele waarheid geldt zeker voor sprekers met presentatieangst, die vaak voortkomt uit een gebrek aan ervaring. Die vrees neem je weg door je presentatie te oefenen voor een vertrouwd publiek. Als het je lukt om je verhaal voor drie personen te vertellen, dan lukt het ook voor dertien, dertig en uiteindelijk driehonderd mensen.

Een goede manier om je presentatieangst het hoofd te bieden is door het publiek om feedback te vragen. Dat kun je het beste na afloop van de oefensessie doen, zodat je daarna aan je verbeterpunten kunt werken. Een andere effectieve methode is om jezelf op te nemen en je performance kritisch te analyseren. Dit vergroot je zelfbewustzijn, waardoor je angst automatisch afneemt.

Stilte behoort tot je krachtigste wapens als spreker. Het kan ongemakkelijk zijn om af en toe te pauzeren, maar daarmee geef je luisteraars wel de kans om te laten bezinken wat je gezegd hebt en om zich voor te bereiden op de informatie die gaat komen. Je moet dus leren om de stilte in je voordeel te gebruiken. Dat vereist wat tijd en oefening, maar kan een blijvend effect opleveren.

Besteed in je voorbereiding aandacht aan de reacties die je van het publiek kunt verwachten. Is er een vragenronde? Denk dan vast na over vragen die voor de hand liggen. Kunnen de aanwezigen je op een andere manier feedback geven, bijvoorbeeld door aan te geven dat ze je niet begrijpen? Zorg er dan voor dat je de moeilijkste concepten op een heldere manier kunt uitleggen.

Hoe belangrijk het ook is om contact te maken met het publiek: uiteindelijk staat de inhoud centraal. Je moet dus oogcontact maken met de aanwezigen en ze hier en daar bij je presentatie betrekken, maar het heeft geen zin om na te denken over wat zij misschien van je vinden. Het gaat erom dat je boodschap op ze overkomt. Wat ze verder over je denken is irrelevant.

Zoals de Amerikaanse schrijver en presenteertrainer Dale Carnegie ooit zei: “Er zijn altijd drie speeches: één die je voorbereid hebt, één die je geeft en één die je had willen geven.” Perfectie bestaat niet. Het is dus onzinnig om daar naar te streven. In plaats daarvan kun je na afloop beter focussen op wat je goed hebt gedaan. De kans is namelijk groot dat je veel kritischer over jezelf bent dan dat het publiek over je is.

Tegenwoordig bestaan er verschillende presentatiemeet-ups en verenigingen met als doel om hun leden ervaring op te laten doen met presenteren. Door deel te nemen aan dergelijke evenementen kom je niet alleen met meer overtuiging voor groepen te staan, maar leer je ook andere mensen kennen die misschien wel met dezelfde presentatieangst rondlopen als jij.