Met elke presentatie geef je iemand een geschenk, namelijk een idee dat de ander voor altijd mee kan nemen. Volgens Anderson zijn ideeën van onschatbare waarde. ¹ Onze samenleving is tot stand gekomen op basis van ideeën. Daarnaast dicht de head of TED ideeën een inspirerende kracht toe: iedereen die een idee heeft dat de moeite waard is om te delen, is in zijn ogen in staat om een indrukwekkende toespraak te houden. ² In 2018 verscheen een boek waarin Anderson zijn lessen over presenteren deelt.

Zeven universele lessen over presenteren

In De TED-methode bespreekt Anderson de kennis die hij en zijn organisatie de afgelopen decennia over de spreekkunst hebben opgedaan. In 21 hoofdstukken gaat hij uitgebreid in op de voorbereiding, het verhaal en op het presenteren zelf. Wij gaan in op zeven universele lessen uit het boek van Anderson.

1. Iedereen kan leren spreken in het openbaar

Het kan ontmoedigend zijn om sprekers ontspannen op het podium te zien staan, zeker als je zelf niet graag spreekt in het openbaar. Anderson vertelt echter dat veel sprekers die ooit een TED-talk hebben gegeven, vroeger last hadden van spreekangst. Ze hebben hun angst overwonnen door veel te oefenen en, in het geval van de TED-talk, door zichzelf te laten trainen door een presentatie-expert. Onthoud dus dat je kunt leren presenteren, als je het maar graag genoeg wilt.

2. Maak oogcontact en toon je kwetsbaarheid

Oogcontact maken is een van de meest basale lessen over presenteren. Sommigen vinden het onprettig om anderen recht in de ogen aan te kijken. Je kunt je dan richten op een aantal vaste punten in de zaal, waardoor de toehoorders het gevoel hebben dat je ze aankijkt. Je kunt ook een paar bekenden vragen om op zichtbare plekken in de zaal te gaan zitten, zodat je hen kunt aankijken. Daarnaast is het prettig als je jezelf kwetsbaar opstelt: verwerk bijvoorbeeld wat zelfspot in je introductie om het ijs te breken. Op die manier doorbreek je de spanning en bouw je een connectie op met het publiek.

3. Leg complexe ideeën uit in vijf stappen

Begin bij het begin, prikkel de nieuwsgierigheid, dien concepten een voor een toe, gebruik metaforen en maak gebruik van voorbeelden. Dat zijn volgens Anderson de vijf stappen van een meesterlijke uitleg. Hoewel niet alle stappen in elke situatie even relevant zijn, valt de keuze voor deze stappen goed te verdedigen. Zo is het altijd verstandig om beeldende taal te gebruiken en cognitive overload te voorkomen. ³ Ook is het essentieel dat je de aandacht trekt en vasthoudt, zodat het publiek zich openstelt voor de kennis die je overbrengt.

4. Gebruik alleen visuals die verlichtend zijn

Met verlichtende visuals bedoelt Anderson dat de visuele ondersteuning inzicht geeft. Gebruik ze dus alleen als ze je verhaal kracht bijzetten: bijvoorbeeld als je een demonstratie geeft, als je het principe van show, don’t tell wilt toepassen of als je een toekomstbeeld schetst waar het publiek te veel verbeeldingskracht voor nodig heeft. In die situaties kan het effectief zijn om beeldend te presenteren en presentatiesoftware te gebruiken.

5. Bepaal of je wel of geen script nodig hebt

Niet iedereen bereidt een presentatie op dezelfde manier voor. ⁴ De één vindt het prettig om een tekst uit te schrijven en uit het hoofd te leren, terwijl de ander liever een paar kernpunten opschrijft, zich grondig in het onderwerp verdiept en vervolgens spontaan de woorden laat stromen. Beide methodes hebben voor- en nadelen – en in allebei de gevallen kun je de ooknadelen ondervangen. Een van de belangrijkste lessen over presenteren is om te bepalen wat het beste bij jou past, zodat je op het podium vol overgave kunt spreken.

6. Denk na over je kleding, maar niet te diep

Je hebt vast weleens oude beelden van jezelf gezien waarop je spuuglelijke kleren droeg. Je kunt een aantal acties ondernemen om dat te voorkomen als je een presentatie geeft. Vraag de organisatie van het event waar je spreek of er een dresscode is. Als dat zo is, pas je kleding daar dan op aan. Vraag ook of er opnames gemaakt worden. In dat geval kun je beter geen witte of zwarte kleren of kleding met patronen dragen. Wees overigens niet te kritisch: je wilt vooral iets dragen waar je jezelf comfortabel bij voelt. Als je daarmee voldoet aan de algemeen aanvaarde etiketten, kun je die kleding prima aantrekken.

7. Kanaliseer je adrenaline zo goed mogelijk

Voel je adrenaline voorafgaand aan je presentatie? Geen probleem: die spanning houdt je scherp en zorgt ervoor dat je tijdens het spreken bij de les blijft. Als de adrenaline de overhand krijgt, kan het echter een verlammende uitwerking hebben. Met je ademhaling kun je jezelf helpen ontspannen. Door ritmisch en gelijkmatig adem te halen zorg je ervoor dat je hart in een rustig tempo blijft kloppen. Zo stroomt je bloed niet in één keer naar je hoofd, waardoor een black-out kan ontstaan, maar blijft het gelijkmatig door je lichaam pompen. Houd ook een glas water bij de hand, om uitdroging door spanning tegen te gaan.

Pas jij deze lessen over presenteren toe?

Als head of TED heeft Chris Anderson de kennis en ervaring in huis om elke professionele spreker te helpen zichzelf te ontwikkelen. De zeven lessen die we hier hebben besproken zijn dan ook in vrijwel elke context toepasbaar.

1. Anderson, C. (2018). De TED-methode. De officiële gids voor spreken in het openbaar. Amsterdam: Maven Publishing, p. 11.
2. Anderson, C. (2018). De TED-methode. De officiële gids voor spreken in het openbaar. Amsterdam: Maven Publishing, p. 12.
3. Mayer, R. E., & Moreno, R. (2003). ‘Nine Ways to Reduce Cognitive Load in Multimedia Learning.’ Educational Psychologist 38, p. 43-52.
4. Anderson, C. (2018). De TED-methode. De officiële gids voor spreken in het openbaar. Amsterdam: Maven Publishing, p. 131.