Hoe breng je een presentatie tot een goed einde?

Het einde is vaak het ondergeschoven kindje van een presentatie. Sprekers focussen op een pakkend begin en willen in de kern de boodschap helder overbrengen. Hoewel dat inderdaad essentiële elementen zijn, is het minstens zo belangrijk om het geheel goed af te ronden. Dit artikel bevat vier onderbouwde adviezen om je presentatie van een goed einde te voorzien.

Het begin van je presentatie dient om de aandacht te trekken, het onderwerp te introduceren en geloofwaardig over te komen. ¹ Het slot heeft een eenduidiger functie: het is de ultieme gelegenheid om je doel te bereiken. Je geeft een presentatie immers altijd met een communicatief doel, want je wilt je publiek informeren, instrueren, overtuigen of activeren. Na jouw praatje moet het publiek de informatie of instructies dus begrijpen, overtuigd zijn van jouw gelijk of zich geroepen voelen om in actie te komen.

Vier adviezen voor een passend einde

In politieke toespraken werd het einde vroeger vaak aangekondigd, bijvoorbeeld met de zin: “Dames en heren, ik rond af.” Onderzoekers van de Universiteit Leiden zeggen hierover: “Dat klinkt misschien wel wat schools, maar het was een effectieve wakkerschudder, zo blijkt uit experimenteel onderzoek.” ² Het is dus raadzaam het einde van je presentatie altijd aan te kondigen, ook als dat onnatuurlijk aanvoelt. Er zijn echter meer effectieve methoden om je presentatie af te ronden. Hieronder bespreken we vier adviezen voor een goed einde.

Advies 1: vat de inhoud samen

Een publiek onthoudt én begrijpt de inhoud beter als die aan het einde van de presentatie wordt samengevat. ³ Let op: een samenvatting is geen klakkeloze herhaling van het voorgaande. Benoem alleen de hoofdzaken nogmaals. In een goed einde laat je details, voorbeelden, cijfers, citaten en andere bijzaken achterwege. Daarmee zorg je ervoor dat je toeschouwers na afloop in staat zijn om de hoofdlijnen van je presentatie te reproduceren, bijvoorbeeld wanneer ze vrienden of collega’s iets willen vertellen over jouw presentatie.

Advies 2: doe of zeg iets opmerkelijks

In het boek Meestersprekers vertellen presenteertrainers Farah Nobbe en Natalie Holwerda dat de afsluiting volgens retorici niet alleen bedoeld is om de inhoud samen te vatten, maar ook om emoties op te wekken. ⁴ Om je presentatie van een goed einde te voorzien kun je iets opmerkelijks doen of zeggen. Let op: dit werkt alleen als datgene wat je doet of zegt je boodschap ondersteunt.

Stel dat je een talk geeft over de luchtvervuiling die door kerosine wordt veroorzaakt. Dan kun je eindigen met een plaatje van vervuilde lucht, met een emotionele call-to-action (“Laten we met z’n allen eindelijk eens stoppen om in die vervuilende kisten te stappen!”) of een persoonlijk voornemen (“Zelf steek ik vanaf nu alleen nog maar per boot de oceaan over”). TED-curator Chris Anderson adviseert je in dat geval wel om jezelf aan je belofte te houden. Daarmee kun je achteraf je geloofwaardigheid een enorme boost geven. ⁵

Advies 3: maak de cirkel rond

Een andere doeltreffende manier om je presentatie tot een goed einde te brengen, is door naar het begin terug te verwijzen. Luisteraars vinden het nu eenmaal prettig als een spreker een afgerond verhaal vertelt. ⁶ Of zoals Anderson het omschrijft: “Je kunt in het publiek een lichte zucht van waardering horen voor de bevredigende manier waarop het verhaal rondgemaakt is.” ⁷

Begin je de presentatie met een vraag? Dan bevat een goed einde het antwoord. Begin je de presentatie met een verhaal? Vertel aan het einde de afloop. Begin je de presentatie met een stelling? Herhaal die aan het einde, bij voorkeur net iets anders geformuleerd dan de oorspronkelijke stelling. Zo zorg je ervoor dat het publiek een tevreden gevoel overhoudt aan je talk, pitch of speech.

Advies 4: stel een vraag

Als je de centrale vraag van je presentatie hebt beantwoord, kan het zeer effectief zijn om nóg een vraag te stellen – eentje die je onbeantwoord laat. Dat kan een retorische vraag zijn, een vraag waarop je het antwoord als spreker ook niet kent óf een vraag die je via een ander medium beantwoordt, bijvoorbeeld in een artikel dat je enkele dagen ná je presentatie publiceert. Op die manier zet je de luisteraars aan het denken én maak je ze nieuwsgierig naar de follow-up. Zeg nou zelf: is dat geen effectieve manier om je publiek aan je te binden?

Advies nodig? Cursus volgen? Offerte aanvragen?

Hoe beëindig jij je presentatie?

Je kunt een presentatie op talloze manieren tot een einde brengen. Uit onderzoek blijkt in elk geval dat het verstandig is om het einde aan te kondigen en om een samenvatting te geven. Op die manier blijft de boodschap hangen bij het publiek. Als je bovendien emoties bij je toeschouwers weet op te wekken, dan heb je alle noodzakelijke stappen gezet om je doel te bereiken.

Wil jij leren hoe je een fantastische presentatie geeft? Lees onze ultieme presenteergids voor professionals, schrijf je in voor een van onze cursussen of neem rechtstreeks contact op met De Presenteerschool.

Vond je dit een interessant artikel? Laat een comment achter en deel de post via social media met je contacten.

1. Omslagfoto: U.S. Customs and Border Protection (2017). ‘CBP Commissioner Kevin McAleenan Keynote Speaker at AAAE’, geraadpleegd op 4 november via https://www.flickr.com/photos/cbpphotos/37991840865 (bewerking).
2. Jong, J. De & Andeweg, B. (2009). ‘In de spreektijd die mij is toegemeten’, Kennislink.nl, geraadpleegd op 4 november 2019 via https://www.nemokennislink.nl/publicaties/in-de-spreektijd-die-mij-is-toegemeten/.
3. Kuenen, J. en M. Wackers (2012). Presenteren: wat werkt echt en wat echt niet? Onderbouwde adviezen over presentatietechnieken. Amersfoort: Communicatiereeks, p. 131.
4. Nobbe, F. & Holwerda, N. (2010). Meestersprekers. Over de kunst van het spreken. Den Haag: Sdu, p. 42.
5. Anderson, C. (2016). TED Talks. The Official TED Guide to Public Speaking. London: Nicholas Brealey Publishing, p. 172.
6. Kuenen, J. en M. Wackers (2012). Presenteren: wat werkt echt en wat echt niet? Onderbouwde adviezen over presentatietechnieken. Amersfoort: Communicatiereeks, p. 133.
7. Anderson, C. (2016). TED Talks. The Official TED Guide to Public Speaking. London: Nicholas Brealey Publishing, p. 174.