Hoe begin je een presentatie?

Hoe begin je een presentatie waarmee je de toeschouwers geboeid houdt? Als je spreekt voor een publiek heb je ongeveer een minuut om de aandacht van de luisteraars te trekken, een bepaalde mate van geloofwaardigheid bij ze te bewerkstelligen, ze bekend te maken met het onderwerp en ze te prikkelen om door te luisteren.

Althans, dat beweert communicatiedeskundige Darlene Price in haar boek Well Said! Presentations and Conversations That Get Results. ¹ Met andere woorden: je moet efficiënt met je tijd omgaan om die eerste minuut optimaal te benutten. Maar hoe?

Zes tips voor een doeltreffend begin

Veel professionals lopen met twee prangende vragen rond als ze een presentatie moeten houden: hoe begin je en hoe sluit je af? De tweede vraag beantwoorden we in deze blogpost. Om een antwoord op de eerste vraag te kunnen geven, moeten we eerst inzoomen op het doel van het begin van een presentatie. Hoewel Price zoals gezegd vier doelen onderscheidt, is één daarvan veel belangrijker dan de andere: de aandacht van het publiek trekken en vasthouden. Als dat niet lukt, is je presentatie gedoemd tot mislukken.

Hoe krijg je de aandacht van de zaal op je gericht? Wackers en Kuenen (2012) stellen dat je een sense of urgency bij het publiek moet opwekken. ² Dit houdt in dat de luisteraars het gevoel krijgen dat wat jij vertelt ertoe doet. Om dat te bereiken, moeten ze er iets van zichzelf in herkennen. Hoe sterker elke afzonderlijke toeschouwer voelt dat jouw praatje over hem of haar gaat, des te groter de kans dat je zijn of haar aandacht vasthoudt.

Met dat gevoel van urgentie ben je er echter nog niet. Ook de andere aspecten die Price noemt (geloofwaardigheid, bekendheid met het onderwerp en een prikkel om door te luisteren) zijn essentieel. Hieronder staan zes tips die zij in haar boek geeft om je presentatie op een goede manier te beginnen.

1. Vertel een meeslepend verhaal

Met een verhaal neem je het publiek bij de hand, stelt Price. Mensen die naar een verhaal luisteren, gaan automatisch over hun eigen leven nadenken. Zo identificeren ze zich met de degene over wie het verhaal gaat, met als resultaat dat je op hun aandacht kunt rekenen. In deze longread gaan we uitgebreider in op storytelling en het gunstige effect ervan op je presentaties.

2. Stel een (retorische) vraag

Als je mensen aan het denken wil zetten, is het van doorslaggevend belang hoe je het begin van een presentatie vormgeeft. Een goede manier om dat te doen is door ze een vraag te stellen. Een weldoordachte en goed geformuleerde retorische vraag (dus één waarop het antwoord voor zich spreekt) kan het publiek aan het denken zetten en ervoor zorgen dat het zich achter de spreker schaart.

Als je bijvoorbeeld een presentatie geeft over een innovatieve manier om milieuvervuiling tegen te gaan, kun je beginnen met de vraag: “U wilt toch ook dat uw kinderen in een schone wereld komen te leven?” Waarschijnlijk denkt het grootste deel van je publiek direct: “Ja, dat klopt.” Met andere woorden: je hebt de aandacht te pakken en kunt daar nu op voortborduren: “Dan heb ik u iets interessants te vertellen.”

Overigens moet je ervoor zorgen dat je de vraag zó stelt dat het antwoord daadwerkelijk voor zich spreekt. Een mislukte retorische vraag roept slechts verwarring op – en dat is het laatste wat je aan het begin van je praatje wilt bereiken.

3. Toon een schokkende statistiek

Wil je de aandacht trekken? Dan werkt het om te shockeren. Je moet wel goed bedenken hoe je met een dergelijk begin wilt overkomen. Als je een presentatie begint met schokkende informatie, zoals een statistiek, een krantenkop of een claim, moet je opening aan drie voorwaarden voldoen. Ten eerste moet ze direct gerelateerd zijn aan je verhaal, ten tweede moet ze je publiek ertoe aansporen om te luisteren en ten derde moet ze ervoor zorgen dat je publiek positief op jouw boodschap reageert. Shockeren werkt alleen in je voordeel als je van die drie zaken overtuigd bent.

4. Gebruik een krachtige quote

Een quote geeft je volgens Price de gelegenheid mee te liften op de geloofwaardigheid, gunfactor en populariteit van degene die je citeert. De kunst is dus om de juiste persoon te citeren, liefst iemand die zich met hetzelfde onderwerp bezighoudt als jij en die bekend is bij je publiek. Verder moet het citaat zelf relevant zijn en betekenis hebben voor je luisteraars.

Citeren is trouwens een van de belangrijkste manieren om je ethos te vergroten, waarover je meer kunt lezen in dit artikel. Dat zorgt ervoor dat je publiek jou de autoriteit van een gekwalificeerde spreker toekent.

5. Laat een foto zien

Een foto draagt bij aan de aantrekkingskracht van je presentatie. Daarnaast vergroot een afbeelding het begrip en appelleert ze aan de verbeeldingskracht van je luisteraars, waardoor de boodschap beter beklijft. Als je weet hoe je een presentatie zó begint dat de boodschap blijft hangen, vergroot je de kans op termijn een following te creëren – en dat is wat veel sprekers beogen die regelmatig praatjes geven.

6. Neem een voorwerp mee

Voor een voorwerp geldt hetzelfde als voor een foto: het houdt je toeschouwers geboeid en zorgt ervoor dat ze blijven kijken en luisteren. Afhankelijk van het voorwerp kan het bovendien helpen je punt te benadrukken. Overigens kun je het object ook pas later in je praatje een rol laten spelen, zodat je voor die tijd de nieuwsgierigheid van je publiek wekt, maar dan moet je wel opletten dat je object goed zichtbaar is én dat het verband tussen de inhoud en het object niet te evident is. Verder kun je het object vervangen door een kledingstuk, bijvoorbeeld een t-shirt met een opvallende opdruk of een ketting uit een andere cultuur.

Weet jij hoe je een presentatie begint?

Er zijn talloze lessen te leren over hoe je een presentatie begint. Belangrijk is om je te blijven realiseren wat het doel is: de aandacht van het publiek trekken en vasthouden. Kom je tevens geloofwaardig over en begrijpt het publiek je boodschap? Dan heb je het halve werk al gedaan.

Heb je het idee dat je nog niet zelfbewust voor een groep staat, dat je moeite hebt de aandacht van je luisteraars vast te houden of dat je andere vaardigheden onvoldoende beheerst? Lees dan onze ultieme presenteergids voor professionals, schrijf je in voor een van onze cursussen of neem rechtstreeks contact op met De Presenteerschool.

Vond je dit een interessant artikel? Laat een comment achter en deel de post via social media met je contacten.

1. Price, D. (2013). Well Said! Presentations and Conversations That Get Results (audio book). New York: Gildan Media LLC.
2. Kuenen, J. en M. Wackers (2012). Presenteren: wat werkt echt en wat echt niet? Onderbouwde adviezen over presentatietechnieken. Amersfoort: Communicatiereeks, p. 123.
3. Bird, Drew (2018). ‘Code For America Summit 2018’, geraadpleegd op zaterdag 7 september 2019 via https://www.flickr.com/photos/codeforamerica/42484280031.
4. Danilov, Alexey (2015). ‘Moscow Urban Forum 2015’, geraadpleegd op zaterdag 7 september 2019 via https://www.flickr.com/photos/strelka/22378667736/.
5. Eemeren, Frans van, e.a. (1997). Handboek Argumentatietheorie. Groningen: Noordhoff, p. 50
6. Goralnick, Jared (2009). ‘Follow Seth Godin at The 99 Percent Conference’, geraadpleegd op zaterdag 7 september 2019 via https://www.flickr.com/photos/dancingwithwords/3486712193.
7. Cliff (2009). ‘Nine Tantric Amulets for Jasper Johns’, geraadpleegd op zaterdag 7 september 2019 via https://www.flickr.com/photos/nostri-imago/3248854562