Veel sprekers zijn erop gebrand om hun boodschap over te brengen op het publiek. Ze hebben een sterk gevoel van urgentie: hun verhaal is het waard om gehoord te worden. Herken je die passie? Wil jij ook graag dat anderen luisteren naar wat je zegt? En sterker nog: dat ze in beweging komen om jou te helpen je doel te bereiken?

“De verbeelding kan het onvoorstelbare goed duidelijk maken,” stelt Adriaan van Dis in een interview over het belang van aantrekkelijke verhalen. ¹ Het is een van de redenen waarom storytelling zo’n effectieve methode is om je boodschap te verspreiden: met verhalen kun je het voorstellingsvermogen van toehoorders prikkelen. Dat kan belangrijk zijn als je bij je publiek een gevoel van urgentie wilt opwekken.

The Speakers’ Corner: ontstaan uit een gevoel van urgentie

Aan de noordoostelijke kant van het Hyde Park in Londen werden vroeger terdoodveroordeelden opgehangen. Voordat zij werden vermoord, mochten ze nog één keer hun mening verkondigen. Ook toen er allang geen mensen meer werden opgehangen, bleef de gewoonte bestaan om op die plek vrijelijk te spreken. Zo is The Speakers’ Corner ontstaan. Tot op de dag van vandaag komen daar elke zondag sprekers naartoe om voor het aanwezige publiek hun mening te verkondigen over maatschappelijke onderwerpen.

Van oudsher geven de sprekers bij The Speakers’ Corner vurige betogen. Londenaar Chris Kennett stond in de jaren zestig regelmatig als jongetje in het publiek. In de loop der jaren filmde en fotografeerde hij er tientallen sprekers. Later herinnerde hij zich hoe gepassioneerd de sprekers vaak waren: “Er was iets met die mensen aan de hand. Ik bedoel: wat zorgde ervoor dat ze week na week naar zo’n plek kwamen om zich op die manier te gedragen? Waren ze gek geworden?”

Het verband tussen herkenning en emotie

The Speakers’ Stone illustreert dat veel sprekers worden gedreven door een gevoel van urgentie. Ze willen hun boodschap koste wat kost verspreiden. Hoe wek je als spreker ditzelfde gevoel op bij je toehoorders? Taalwetenschapper Hans Hoeken onderzoekt de overtuigingskracht van verhalen. Hoe meer het publiek zich identificeert met een personage, zo blijkt uit zijn onderzoek, des te intenser de emoties die het ervaart als het personage wordt bedreigd. ² Kennelijk is herkenning een voorwaarde om je publiek te raken. Maar hoe beïnvloed je de emoties van je toehoorders op zo’n manier dat ze een gevoel van urgentie ervaren?

Urgentie kweken: hoe doe je dat?

Iedereen die weleens een actiefilm uit Hollywood heeft gezien, weet dat spanning ervoor kan zorgen dat je aan de buis gekluisterd blijft. Vind je de situatie waarin de hoofdpersoon belandt urgent genoeg? Dan kijk je net zolang door totdat hij of zij veilig is. Wat is spanning eigenlijk? Volgens neurologisch onderzoek treedt spanning bij het publiek op in situaties waarin het in onzekerheid verkeert. ³ Je moet een verhaal dus altijd vertellen op een manier dat je toehoorders onzeker zijn over de afloop. Dat zorgt ervoor dat ze willen weten hoe het afloopt. Ze voelen dan, met andere woorden, de urgentie om door te luisteren. De vraag is dus: hoe maak je als spreker je publiek onzeker?

Gebruik de piramide van Freytag

Spannende verhalen volgen vaak een vergelijkbare structuur. Je kunt bijvoorbeeld de Verhaalcirkel van Dan Harmon, de drie-actstructuur van Syd Field of de piramide van Freytag gebruiken. Dat laatste model begint met een introductie van het hoofdpersonage. Neem kort de tijd om hem of haar in zijn of haar normale omgeving te schetsen. Vervolgens komt hij of zij in de volgende fase terecht, stijgende actie genoemd.

In die fase gebeurt er van alles totdat er een climax bereikt wordt: de hoofdpersoon komt tot een inzicht of doet een belangrijke ontdekking. De fase van de dalende actie treedt in: de hoofdpersoon keert terug naar de normale wereld, verrijkt door het inzicht of de ontdekking. In de laatste fase, ontknoping, rond je het verhaal af. Deze opbouw zorgt ervoor dat toehoorders aandacht blijven luisteren, omdat hun nieuwsgierigheid in elke fase opnieuw geprikkeld wordt.

Kun jij een gevoel van urgentie creëren?

Met storytelling kun je een gevoel van urgentie opwekken bij je publiek. Vertel iets waar je toehoorders zich in herkennen, houd ze tot het einde in onzekerheid en volg een strakke structuur. Dan is de kans groot dat ze naar je luisteren, overtuigd raken van wat je zegt en zelfs in actie komen voor jouw idealen.

1. Boomsma, D. en J. Röselaers (2021). ‘Interview Adriaan van Dis: “We moeten van klimaatverandering een aansprekend verhaal maken”‘, Idee, geraadpleegd op 15 november 2021.
2. Hoeken, H., & Sinkeldam, J. (2013). ‘De rol van emoties in narratieve overtuiging‘, Tijdschrift voor taalbeheersing, 35, 226-236, geraadpleegd op 15 november 2021.
3. Lehne, M. & Koelsch, S. (2015). ‘Toward a general psychological model of tension and suspense’, Frontiers in Psychology, vol. 6, p. 6-7, geraadpleegd op 15 november 2021.