Vijf beproefde methoden om je geheugen te verbeteren

In het dagelijks leven kan een goed geheugen een vloek en een zegen zijn. Sommige informatie wil je graag onthouden terwijl je andere gebeurtenissen het liefst zo snel mogelijk zou vergeten. Als spreker doe je er hoe dan ook goed aan om je geheugen te verbeteren.

Of je nu presenteert voor de camera of voor een volle zaal: je moet op de een of andere manier controle krijgen over de tekst die je uitspreekt. Sommige sprekers volstaan met een globale structuur en wat losse aantekeningen, terwijl anderen een tekst uitschrijven en woord voor woord uit het hoofd leren. In beide gevallen komt een sterk geheugen goed van pas.

Technieken om je geheugen te verbeteren

De Britse psycholoog en schrijver Tony Buzan publiceerde in 1987 het boek Use Your Memory. ¹ Daarin beschrijft hij vijf methoden om je geheugen te trainen. Wij bespreken ze hieronder.

1. Geheugensteuntjes

Je geheugen werkt op basis van associaties. Soms is een herinnering gekoppeld aan een geur, dan weer aan een liedje en in andere gevallen aan een locatie. Deze associatieve werking van het geheugen kun je bewust inzetten als je iets moet onthouden, bijvoorbeeld de tekst die je tijdens je presentatie wilt voordragen. Het uitgangspunt is daarbij dat je geheugen persoonlijk werkt: de associaties die jouw brein in bepaalde situaties oproept, vormen de sleutel tot goede geheugensteuntjes. “Deze technieken helpen ons om te graven in die fenomenale opslagcapaciteit die we hebben en eruit te halen wat we nodig hebben,” stelt Buzan vast. ²

2. De kettingmethodiek

De kettingmethodiek wordt ook wel het link-systeem genoemd. Dit is het meest basale geheugensysteem. Het geeft je “een fundament waarmee je het extreem makkelijk maakt om de meest geavanceerde geheugensystemen te leren.” ³ We gebruiken het om korte opsommingen te onthouden, zoals boodschappenlijstjes, waarbij elk item gelinkt is aan het volgende item. Je kunt bijvoorbeeld een boodschappenlijstje alfabetisch opstellen, zodat je geen boodschappen vergeet. Ben je visueel ingesteld? Rangschik de boodschappen dan op volgorde van kleur: van bloemkool naar asperges naar sla naar komkommer, bijvoorbeeld.

3. Het peg-systeem

Een peg-systeem is een soort link-systeem. Het verschil schuilt erin dat het een aantal specifieke beelden gebruikt die nooit veranderen en waaraan alles dat je wilt onthouden kan worden gelinkt. Je kunt bijvoorbeeld een je geheugen inrichten in de vorm van een kledingkast. Elke keer als je iets wilt onthouden, hang je er een nieuw kledingstuk in. De klerenkast en de kleerhangers veranderen nooit, maar de kleren die je eraan hangt kunnen oneindig variëren. ⁴ Als spreker zou je er voor kunnen kiezen om je presentatie op te bouwen als een ladenkastje, met in de bovenste la de inleiding, in de drie laden eronder je kernpunten en in de onderste la het slot.

4. De Romeinse kamer

De Romeinse kamer is een intrigerende manier om je verbeeldingskracht te benutten. Deze techniek wordt ook wel het geheugenpaleis genoemd. Romeinen die iets moesten onthouden, schrijf Buzan, namen hun huis in gedachten namen en vulden de kamers met objecten en meubelstukken die allemaal dienden als een link naar de dingen die ze wilden onthouden. ⁵ Als je de Romeinse kamer wilt gebruiken om een presentatie te geven, zou je de inleiding bijvoorbeeld kunnen linken aan de ingang, de woonkamer aan de kern van je verhaal en het slot aan de bijkeuken.

5. Mindmapping

Als je notities maakt terwijl je naar iemand luistert, is de kans groot dat je vergeet wat je opschrijft omdat je gefocust bent op schrijven. Waarschijnlijk heeft ermee te maken dat je alleen zinnen, verwijzingen en lijstjes gebruikt. Je kunt notities tot leven brengen door er een mindmap van te maken. Wil je een presentatie voorbereiden? Pak een leeg vel papier zonder lijntjes, zet het centrale idee in het midden en trek streepjes naar associaties die het thema oproept. Voel je vrij om zowel taal als beeld te gebruiken. Zo prikkel je het associatieve vermogen van je hersens optimaal. Je kunt lijntjes van subthema’s naar nieuwe thema’s trekken, om te komen tot een ‘multidimensionale, associatieve, fantasierijke en kleurrijke’ mindmap. ⁶ De volgende stap is om structuur aan te brengen. Daarvoor kun je de hiervoor besproken technieken gebruiken – of de mindmap zelf in een presentatiestructuur gieten.

Wil jij je geheugen verbeteren?

Er zijn verschillende wetenschappelijk onderbouwde methoden om je geheugen te verbeteren. Als spreker kun je er je voordeel mee doen om deze methoden toe te passen, zeker als je liever spontaan presenteert dan dat je een uitgeschreven tekst uit je hoofd leert.

1. Buzan, T. (1987). Use Your Memory. Londen: Pearson Education.
2. Buzan, T. (1987). Use Your Memory. Londen: Pearson Education, p. 16.
3. Buzan, T. (1987). Use Your Memory. Londen: Pearson Education, p. 43.
4. Buzan, T. (1987). Use Your Memory. Londen: Pearson Education, p. 47.
5. Buzan, T. (1987). Use Your Memory. Londen: Pearson Education, p. 62.
6. Buzan, T. (1987). Use Your Memory. Londen: Pearson Education, p. 159.