Spreken met gevoel betekent dat je meent wat je zegt, emotie in je stem legt en charismatisch overkomt. Toch is dat niet voldoende om je boodschap over te brengen. Je kunt nog zo gedreven presenteren, maar als een publiek zich er niet bij betrokken voelt zal het zich niet bekommeren om je boodschap. 1 Om het publiek te raken is essentieel er een band mee op te bouwen, of je nu tien minuten of tweeënhalf uur spreekt. Dat doe je bijvoorbeeld door interactie te creëren of een verhaal te vertellen. 2
Technieken om je publiek te raken
Als je voor een groep staat om een presentatie te geven, is er sprake van een retorische situatie. Die bestaat uit een aanleiding, een publiek en een spreker. Als je er als spreker in slaagt het publiek te raken, is de kans groot dat het zich openstelt voor je boodschap. Hieronder lees je hoe je dat voor elkaar krijgt.
Advies 1: begin in de actie
Om de aandacht te trekken van je toehoorders kun je ze een verhaal vertellen. Om je publiek te raken met je verhaal moet je niet te veel uitleggen, details achterwege laten en je toehoorders meenemen naar de situatie die je beschrijft. Wil je bijvoorbeeld iets vertellen over een congres dat je onlangs hebt bezocht? Dan kun je dat op twee manieren doen.
Zo kun je de bijeenkomst feitelijk beschrijven: “Het congres vond plaats in een congrescentrum, het duurde van twee tot vijf en er waren ongeveer duizend mensen.” Dat is saai en weinig onderscheidend. Een andere manier is door vanuit je eigen perspectief een moment te beschrijven: “Daar stond ik dan. In mijn eentje, in het midden van de grote zaal, omringd door onbekende mensen die me onvriendelijk aanstaarden.” Je begint in de actie en stelt daarmee de aanwezigen in staat je verhaal voor zich te zien.
Advies 2: maak het persoonlijk
Persoonlijke ervaringen zijn herkenbaar voor anderen. Je wekt een gevoel van begrip op bij je publiek door je worstelingen, dilemma’s en inzichten te delen. Sterker nog: hoe persoonlijker het verhaal, des te meer je toehoorders met je gaan meeleven. 3
Neem je publiek tijdens een presentatie dus mee op een persoonlijk avontuur, waarbij je de nadruk legt op de worsteling die je hebt doorgemaakt, de dilemma’s waarmee je geconfronteerd bent en de inzichten die je hebt opgedaan. Je kunt ook de verhaalcirkel volgen, zodat je zeker weet dat je geen stap in het proces overslaat. Zo kweek je bovendien een gevoel van urgentie.
Advies 3: spreek je publiek aan
Bovendien identificeren toehoorders zich sneller met een verteller naarmate ze die sympathieker vinden. 4 Je kunt meerdere technieken toepassen om identificatie bij je toehoorders te bewerkstelligen en sympathie op te wekken. De sleutel is dat ze zich in je herkennen.
Beschrijf allereerst een situatie waar ze zich in herkennen. Doe dat in een taal die ze zelf gebruiken: gebruik alleen jargon dat ze beheersen en laat metaforen zoveel mogelijk aansluiten op hun belevingswereld. Geef ze tot slot het gevoel dat ze te maken kunnen krijgen met vergelijkbare worstelingen en dilemma’s als jij, zodat ze benieuwd worden naar de inzichten die jij hebt opgedaan.
Lukt het jou om je publiek te raken?
Als je een boodschap wilt overbrengen is het essentieel om je publiek te raken. Probeer altijd een gevoel van herkenning op te wekken: hoe meer je de toehoorders het idee geeft dat ze op jou lijken, des te groter de kans dat ze openstaan voor wat je ze te vertellen hebt.
BRONNEN
- Kuenen, J. en M. Wackers (2012). Presenteren: wat werkt echt en wat echt niet? Onderbouwde adviezen over presentatietechnieken. Amersfoort: Communicatiereeks, p. 43.
- Stephens, G. et al (2010). ‘Speaker-listener neural coupling underlies successful communication’, PNAS, Washington: National Academy of Sciences, p. 25-30. Geraadpleegd op 16 juni 2020.
- Barraza, J. & Zak, P. (2009). ‘Empathy Toward Strangers Triggers Oxytocin Release and Subsequent Generosity’, Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1167, 182-189, en Zak, P. (2015). ‘Why Inspiring Stories Make Us React: The Neuroscience of Narrative’, Cerebrum: the Dana forum on brain science, vol. 2, geraadpleegd op 5 november 2021.
- Hoeken, H., & Sinkeldam, J. (2013). ‘De rol van emoties in narratieve overtuiging‘, Tijdschrift voor taalbeheersing, 35, 226-236, geraadpleegd op 5 november 2021.
