Begin twintigste eeuw ontwikkelde de Amerikaanse psycholoog William Moulton Marston het DISC-model. 1 In zijn boek Emotions of Normal People clusterde hij gedragskenmerken in vier persoonlijkheidsstijlen: dominant, interactief, stabiel en consciëntieus. Tegenwoordig zetten organisaties het DISC-model in om de effectiviteit van teams en individuele professionals te verbeteren. Overigens gebruiken ze ook andere methodes, zoals het IPIG-model en de Roos van Leary.
De vier kwadranten van het DISC-model
Het DISC-model geeft inzicht in bewuste en onbewuste voorkeuren in gedrag en communicatie. Het model kent twee assen. De eerste as beschrijft de snelheid en directheid waarmee iemand communiceert. De tweede as geeft aan of iemand taakgericht of mensgericht is. Door de assen in een rechte hoek te plaatsen vormen zich vier kwadranten. Elke kwadrant staat voor een gedragspatroon en de patronen hebben allemaal een eigen kleur. Hieronder bespreken we de kwadranten van het DISC-model een voor een.
Kwadrant 1: dominant (rood)
Een hoge score op het rode kwadrant betekent dat je direct en daadkrachtig communiceert. Je kunt getypeerd worden als extravert en controlerend. Je bent assertief, schakelt snel, gaat conflicten niet uit de weg en bent besluitvaardig. Daarnaast ben je vasthoudend en kom je zelfverzekerd over. Je intonatie is sterk, luid, duidelijk en direct. Je valkuilen zijn dat je op anderen drammerig, overmoedig, tactloos, arrogant en bazig kunt overkomen.
Kwadrant 2: interactief (geel)
Scoor je hoog op het gele kwadrant, dan kun je anderen goed beïnvloeden. Je kunt getypeerd worden als extravert en relatiegericht. Je bent een gemakkelijke prater en je vindt enthousiasme en actie belangrijk. Je focust op de grote lijnen, hebt creatieve ideeën en mijd waar mogelijk conflictsituaties. Je intonatie is energiek, enthousiast, emotioneel en stimulerend. Je valkuilen zijn dat je overheersend, druk en emotioneel kunt overkomen. Ook ben je snel afgeleid en mis je makkelijk de essentie.
Kwadrant 3: stabiel (groen)
Scoor je hoog op het groene kwadrant, dan heb je een vriendelijke en rustige uitstraling. Je kunt getypeerd worden als introvert en behulpzaam. Je luistert en observeert goed en bent servicegericht. Verder ben je rustig, bescheiden, meegaand, sociaal en sensitief. Je houdt de goede relatie graag in stand. Je intonatie is warm, zacht en kalm. Je valkuilen zijn dat je onzichtbaar, afwachtend en gesloten bent. Ook loop je het risico dat je geen stelling inneemt, conflictmijdend bent en jezelf wegcijfert.
Kwadrant 4: consciëntieus (blauw)
Scoor je hoog op het blauwe kwadrant, dan ben je betrouwbaar en gericht op kwaliteit en service. Je kunt getypeerd worden als analytisch en nauwkeurig. Je luistert kritisch, werkt zorgvuldig en neemt beslissingen weloverwogen. Je intonatie is gecontroleerd, doordacht en monotoon. Je valkuilen zijn dat je afstandelijk en als controlfreak kan overkomen. Ook kun je een perfectionistische, gesloten, wantrouwende en risicomijdende indruk wekken.
Het DISC-model in de praktijk
Je kunt een DISC-analyse maken om je eigen communicatiestijl in kaart te brengen. De resultaten van die analyse zijn niet zwart-wit. Niemand valt precies binnen één kwadrant, want iedereen heeft een eigen combinatie van scores op de vier kwadranten. Vooral hoge en lage scores zeggen iets over onze voorkeuren in gedrag en communicatie.
Door goed te observeren en te letten op verbale en non-verbale communicatie, kun je zelf een inschatting maken van de stijl van anderen. Op basis van die inschatting kun jij je stijl en gedrag afstemmen op de ander, zodat je effectiever communiceert.
Hoe communiceer jij met anderen?
Wil jij meer inzicht krijgen in je eigen communicatiestijl en die van je gesprekspartners? Met het DISC-model vergroot jij je communicatieve bewustzijn. Dat kan je helpen om effectiever te communiceren.
