Congruente communicatie: het geheim van geloofwaardigheid

Om geloofwaardig over te komen op anderen moet je verbale communicatie aansluiten bij de non-verbale signalen die je geeft. In de gedragspsychologie spreekt men in dit verband van congruente communicatie.

Er heerst een hardnekkig misverstand rondom communicatie. We zouden onze boodschap voor slechts 7 procent verbaal overbrengen, terwijl de communicatie voor 38 procent zou plaatsvinden via ons stemgeluid en voor 55 procent via onze mimiek. Dit wordt de mythe van Mehrabian genoemd. Die mythe is een verkeerde interpretatie van de 7%-38%-55%-regel die in 1971 beschreven werd door psycholoog Albert Mehrabian. ¹ De regel bestaat wel degelijk, maar heeft betrekking op de wijze waarop we emoties communiceren.

Boost je geloofwaardigheid

Volgens Mehrabian bestaat rechtstreekse communicatie tussen twee personen uit drie elementen: woorden, intonatie en lichaamstaal. ² In 1967 publiceert hij twee artikelen over congruente communicatie. Het eerste artikel gaat over de manier waarop we communicatie interpreteren als de verbale en non-verbale signalen niet congruent zijn, dus niet met elkaar overeenstemmen. ³ Het tweede gaat over het verschil tussen de twee vormen van non-verbale communicatie die Mehrabian onderscheidt: stemgebruik en lichaamstaal. ⁴

Non-verbale signalen zijn doorslaggevend

Uit het eerste onderzoek blijkt dat we, als onze woorden niet overeenkomen met ons lichaam, geneigd zijn het lichaam te geloven. ^{5 6} Stel dat je op je werk zegt dat je ‘heel blij bent dat het maandag is’. Dat kun je op twee manieren bedoelen: serieus en ironisch, afhankelijk van je intonatie en gezichtsuitdrukking. Bovendien blijkt uit het tweede onderzoek dat ontvangers meer waarde hechten aan wat ze zien dan aan wat ze horen. ⁷ Je lichaam is dus belangrijker dan je stem als je emoties wilt communiceren.

Meerdere signalen zijn overtuigender

Als we wél congruent communiceren, kunnen we onze non-verbale boodschap versterken door meerdere signalen tegelijkertijd te verzenden. ⁸ Als je iemand tegenhoudt die wil oversteken en je maakt tegelijkertijd een wegduikende beweging, dan is het aannemelijk dat die persoon daar meer van schrikt dan als je diegene alleen tegenhoudt. Je kunt als spreker je voordeel doen met de kennis die de onderzoeken van Mehrabian hebben opgeleverd.

Congruent of incongruent spreken

Probeer je emotie over te brengen op je publiek? Leg niet te veel nadruk op je woorden, maar gebruik vooral je stem goed en laat je lichaamstaal spreken. Geeft het publiek te weinig respons? Doe er desnoods een schepje bovenop door gelijktijdig meerdere signalen te verzenden. Overigens kun je ook bewust incongruent communiceren. Wil je ironisch overkomen of het publiek in verwarring brengen? Dan weet je wat je te doen staat.

Advies nodig? Cursus volgen? Offerte aanvragen?

Ben jij in staat tot congruente communicatie?

We communiceren met taal en met ons lichaam. Om complexe informatie over te brengen, zijn woorden van essentieel belang. Zijn er emoties in het spel? Realiseer je dan dat je vooral met je non-verbale communicatie een boodschap krachtig kunt overbrengen.

Wil jij jezelf beter leren presenteren? Lees onze ultieme presenteergids voor professionals, schrijf je in voor een van onze cursussen of neem rechtstreeks contact op met De Presenteerschool.

1. Mehrabian, A. (1971). Silent Messages. Belmont: Wadsworth.
2. Mehrabian, A. (1971). Silent Messages. Belmont: Wadsworth, p. 22.
3. Mehrabian, A. en Wiener, M. (1967). ‘Decoding of inconsistent communications.’ Journal of Personality and Social Psychology 6 (1), p. 109-114.
4. Mehrabian, A. en Ferris, S.R. (1967). ‘Inference of attitudes from nonverbal communication in two channels.’ Journal of Consulting Psychology 31 (3), p. 248-252.
5. Mehrabian, A. en Wiener, M. (1967). ‘Decoding of inconsistent communications.’ Journal of Personality and Social Psychology 6 (1), p. 113.
6. Mehrabian, A. (1971). Silent Messages. Belmont: Wadsworth, p. 56.
7. Mehrabian, A. en Ferris, S.R. (1967). ‘Inference of attitudes from nonverbal communication in two channels.’ Journal of Consulting Psychology 31 (3), p. 251.
8. Mehrabian, A. en Ferris, S.R. (1967). ‘Inference of attitudes from nonverbal communication in two channels.’ Journal of Consulting Psychology 31 (3), p. 252.