Brainwash Festival 2019: een intellectuele injectie

Op zaterdag 26 oktober 2019 vond in Amsterdam het Brainwash Festival plaats, een jaarlijks evenement waar ruim honderd denkers en sprekers hun opwachting maken. De Presenteerschool behoorde tot de duizenden bezoekers van het uitverkochte festival.

Het grootste denkfestival van Nederland

Het Brainwash Festival geldt als het grootste denkfestival van Nederland en België. De line-up laat wat dat betreft weinig tot de verbeelding over. Ruim honderd nationale en internationale denkers en kunstenaars bespreken de grote vragen van deze tijd. Zo vinden er gesprekken plaats over quantumfysica, voorstellingen over technologische innovatie en talks over klimaatverandering. Helaas is het festival zo populair dat sommige sessies al volzitten terwijl er nog een wachtrij voor de deur staat.

Twee tegenslagen

Deze wachtrijen zorgen ervoor dat De Presenteerschool twee tegenslagen te verwerken krijgt. Eerst zit de zaal vol bij Damiaan Denys’ praatje over de geluksparadox. Even later geldt hetzelfde voor de gesprekken met Heleen Mees, Gerard Spong en Jan Kuitenbrouwer over de hedendaagse retorica. Gelukkig is het programma van het Brainwash Festival veelzijdig genoeg om desondanks een gezonde dosis weldoordachte denkbeelden geïnjecteerd te krijgen.

Wertheim: “Elke vorm van kunst is satire”

De gesprekken die Frank Meester en Coen Simon met hun gasten voeren, vinden plaats in het kader van Nieuw Licht, een essayreeks over oude filosofische vragen die worden behandeld in het licht van deze tijd. Universitair docent kunst- en cultuurfilosofie Thijs Lijster schreef een nog te verschijnen essay over ironie, waarvan onlangs een verkorte versie verscheen op de site van Brainwash.

In dat essay heeft hij het over ironazi’s. Dat zijn mensen die opzettelijk de grens laten vervangen tussen wat ironisch en grappig is, of ronduit discriminerend en gemeend. Samen met cabaretier Micha Wertheim bespreekt hij tijdens het Brainwash Festival de kracht van ironie en het gevaar dat ontstaat als mensen met kwade bedoelingen zich daarvan bedienen. Wertheim benadrukt dat er een onderscheid is tussen ironie en satire. Het laatstgenoemde is een aanklacht tegen het establishment en ironie is een stijlvorm die je daarbij kunt gebruiken.

“We mogen best wat creatiever herdenken”

Overigens is het doel van deze gesprekken tijdens het Brainwash Festival om de vertwittering van het debat tegen te gaan. Zo ook tijdens het interview met schrijvers Simone van Saarloos en Arnon Grunberg, die beiden in New York woonachtig zijn. Het gesprek gaat over herdenken en rouw. Van Saarloos vindt dat we best wat meer mogen herdenken, en ook creatiever. Grunberg onthoudt zich op dat vlak van een oordeel. Hij maakt echter wel duidelijk dat een cultuur behoefte heeft aan herdenkingen – niet vanwege het verleden, maar juist vanwege de waarde die we daar in het heden aan ontlenen.

Wat doe jij om jezelf digitaal te beveiligen?

Huib Modderkolk is journalist van de Volkskrant en schrijver van het boek Het is oorlog maar niemand die het ziet. Hij trapt af met een verhaal over het slimme meten, het elektronisch patiëntendossier en kentekencamera’s. Aan de hand van een aantal rake voorbeelden legt hij het publiek van het Brainwash Festival uit dat we zoveel aan de technologie toevertrouwen, als maatschappij maar ook als individu, dat we daar extreem kwetsbaar door raken.

Zijn gesprekspartner, filosoof Maxim Februari, beaamt dit. Hij maakt zich zorgen over de ontwikkeling dat we zelf niets meer begrijpen van technologieën die onze besluitvorming bepalen. Ook moeten we ons minder afhankelijk maken van statistiek. “Statistieken zijn wel waar, maar ze hebben geen betekenis, want je kunt ze niet toepassen. Een voorbeeld: de gemiddelde mens heeft één borst en één testikel. Dat klopt wel, maar daar kun je niets mee.” Hij sluit de sessie af met een column waarin hij beschrijft hoe hij langzaam maar zeker geobsedeerd raakt door algoritmes – en waarin hij zich ondertussen afvraagt of hij niet geleidelijk aan gek aan het worden is.

Brainwash Festival 2019: bijna té succesvol

Een blokkenschema levert per definitie keuzestress op. Het is nu eenmaal onmogelijk om alle voorstellingen bij te wonen die op voorhand je belangstelling wekken. Doorgewinterde festivalbezoekers weten hoe ze daarmee om moeten gaan. Just go with the flow en geniet van wat je voorgeschoteld krijgt.

Toch zou het Brainwash Festival er goed aan doen om in 2020 een aantal iets grotere zalen te reserveren. Dat zou ook de sprekers de kans te geven hun boodschap onder een nog groter publiek te verspreiden. Dat is direct het enige punt van dit kritiek op dit prikkelende en goed georganiseerde evenement.

Wil jij net zo leren presenteren als de sprekers op het Brainwash Festival? Lees onze ultieme presenteergids voor professionals, schrijf je in voor de cursus Presenteren als een pro of neem rechtstreeks contact op met De Presenteerschool.

Vond je dit een interessant artikel? Laat een comment achter en deel de post via social media met je contacten.