Zeg: bewust met je stem omgaan dankzij deze podcast

Ons stemgeluid komt voort uit een vrij ingewikkeld samenspel tussen onder meer trillingen, luchtstromen en spierwerking. Daar staan we niet dagelijks bij stil: we gebruiken onze stem meestal alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Als spreker is het echter van belang er bewust mee om te gaan. Je stem is niet alleen een onmisbaar instrument om je boodschap over te brengen, maar ook om anderen te beïnvloeden.

Bewust met je stem omgaan

In de podcast Zeg spreken twee stemcoaches met een aantal deskundigen over de manieren waarop we spreken en onze stem gebruiken. Hoewel de zeven afleveringen lang niet het gehele spectrum rondom de stem beslaan, zijn er wel degelijk een aantal waardevolle lessen uit te trekken. ¹ Hieronder bespreken wij er drie.

1. Als je tegen jezelf praat hoor je jezelf en anderen

“Geen mens wil naar mijn verhaal luisteren!”, “Wie ben ik om deze zaal toe te spreken?” en “Ze zullen me vast een zeurpiet vinden.” Dat zijn zomaar drie negatieve gedachten die je kunt hebben voordat je een presentatie geeft. Als je in of tegen jezelf praat, hoor je zowel je eigen stem als die van anderen. ² Je innerlijke criticus is gebaseerd op je eigen zelfbeeld en op opmerkingen die anderen in de loop van je leven hebben gemaakt.

Voordat je een presentatie geeft, is het zinnig je te realiseren dat deze gedachten zich allemaal afspelen in je hoofd. Je weet nooit zeker wat anderen van je denken. Het is dan ook veel vruchtbaarder om jezelf grondig voor te bereiden en te focussen op de waarde die je met jouw presentatie kunt toevoegen aan de wereld. Je toehoorders bepalen voor zichzelf of ze je verhaal al dan niet waardevol vinden.

2. Accepteer dat je stem anders klinkt dan je denkt

Een van de redenen waarom je stem op een opname raar klinkt, is dat we ons eigen stemgeluid anders waarnemen dan dat anderen dat doen. We horen ons stemgeluid namelijk niet alleen van buitenaf, maar ook van binnenuit. ³

Als je spreekt, hoor je dus een soort dubbele weergave van je eigen stem. Het is logisch dat je het raar vindt klinken als een van die twee geluidsbronnen wegvalt. Dat kan te maken hebben met het verrassingseffect, maar ook met je zelfbeeld. Menigeen zou anders willen klinken, er anders uit willen zien of anders willen overkomen dan in werkelijkheid het geval is. Je kunt dat echter maar tot op zekere hoogte beïnvloeden. Uiteindelijk moet je het met jezelf doen. Wees dus niet te kritisch als je opnames van jezelf terugziet of -luistert: probeer ervan te leren en pas die lessen vervolgens toe in de praktijk.

3. Gebruik de onderscheidende kenmerken van je stem

Het is moeilijk vast te stellen of een stemgeluid uniek is. Veel redelijker is om te stellen dat elke stem onderscheidende kenmerken heeft. De ene stem is diepe en zuiver, de andere klinkt juist hoog en schel en weer een andere stem kenmerkt zich door een hees kraakje. ⁴ Je kunt daar weinig aan veranderen, maar er wel rekening mee houden.

Als je een lage stem hebt, bepaal dan of dat ten koste gaat van je articulatie. Heb je juist een hoge stem? Probeer dan in overdrive te spreken als je voor groepen staat. Dit wil zeggen dat je de achterste rijen van de zaal aanspreekt. Dat zorgt ervoor dat je voor de rest van de aanwezigen ook goed verstaanbaar bent. Hoe dan ook is het slim om voorafgaand aan een presentatie oefeningen te doen om je stem op te warmen.

Kun jij bewust met je stem omgaan?

De stem heeft een enorme potentie, die je als spreker kunt benutten door de juiste technieken toe te passen. Train jezelf om bewust met je stem om te gaan, zodat je jouw boodschap overtuigender overbrengt.

1. Bax, H. en Bosselaar, T. (2020). Zeg. Over hoe we klinken en waarom, geraadpleegd op 14 juni 2022.
2. Bax, H. en Bosselaar, T. (2020). ‘Waarom praat je tegen jezelf?‘, Zeg. Over hoe we klinken en waarom, geraadpleegd op 14 juni 2022.
3. Bax, H. en Bosselaar, T. (2020). ‘Waarom klinkt je stem zo lelijk op een opname?‘, Zeg. Over hoe we klinken en waarom, geraadpleegd op 14 juni 2022.
4. Bax, H. en Bosselaar, T. (2020). ‘Hoe uniek is je stem?‘, Zeg. Over hoe we klinken en waarom, geraadpleegd op 14 juni 2022.