Wie zich in presenteren verdiept, stuit op een grote diversiteit aan vaktermen. De Presenteerschool licht deze vaktaal kort en krachtig toe met behulp van woordenboeken en vakinhoudelijke bronnen. Vandaag staat het begrip assonantie centraal.
Assonantie: waar verwijst het naar?
Het zelfstandig naamwoordassonantie is een stijlfiguur. Dat wil zeggen dat je als zender met je taal een stijleffect teweegbrengt bij de ontvanger. De term is ook wel bekend als klinkerrijm, klankrijm of halfrijm. In die drie begrippen schuilt de precieze betekenis van assonantie: het is geen zuiver rijm van zowel klinkers als medeklinkers, maar een vorm waarin alleen de medeklinkers op elkaar rijmen.
Er valt veel voor te zeggen om als spreker de voorkeur te geven aan halfrijm boven zuiver rijm. Als je woorden op elkaar laat rijmen, komen je zinnen al gauw over als een gedicht, als een slogan of als een songtekst. Dat gaat ten koste van je geloofwaardigheid, zeker als je een zakelijke presentatie geeft. Kies je er daarentegen voor om assonantie te gebruiken, dan komt je tekst natuurlijk over terwijl je formuleringen extra pakkend klinken.
Waar komt de term vandaan?
Het Etymologisch woordenboek uit 1997 en de Dikke Van Dale zijn het erover eens dat assonantie in 1824 als leenwoord vanuit het Frans in onze taal terechtgekomen is. 1 Het droeg in dat verband de betekenis halfrijm, waar tegenwoordig dus nog steeds sprake van is. Het Franse equivalent assonance is terug te voeren op het Latijnse woord assonare, dat ‘laten klinken’ betekent.
Waarom is deze term belangrijk?
Als spreker is het niet altijd even belangrijk om tekstvast te zijn. Als je bijvoorbeeld de kwartaalcijfers bespreekt in het managementteam of instructies geeft aan een groep cursisten, gaat het er vooral om dat je boodschap helder overkomt. Er zijn situaties waarin je met je precieze woordkeuze je impact wilt vergroten, bijvoorbeeld als je een speech geeft om een collega te eren of een toespraak houdt waarmee je het publiek wilt inspireren. In zulke situaties kunnen stijlfiguren zoals assonantie ervoor zorgen dat je woorden beter blijven hangen bij de aanwezigen.
Gebruik jij assonantie en andere stijlfiguren?
Als spreker kun je op verschillende manieren omgaan met de taal die je gebruikt. Assonantie kan helpen om je boodschap te verfraaien en pakkender te verpakken. Dat is echter niet voldoende: pas als je de woorden die je kiest goed timet, kun je het publiek ermee in vervoering brengen.
BRONNEN
- Sijs, N. van der en Veen, P.A.F. van, (1997). Etymologisch woordenboek: de herkomst van onze woorden, Utrecht: Van Dale Lexicografie, geraadpleegd op 3 mei 2022.
