Het begrip assertiviteit komt uit de sociale psychologie en werd rond 1970 breder bekend door boeken als Your Perfect Right: A guide to Assertice Behavior van Robert E. Albert en Als ik nee zeg voel ik me schuldig van Mauel J. Smith. De term heeft betrekking op de omgang met andere mensen in relaties, werk en andere sociale situaties. Assertief gedrag houdt in dat je opkomt voor jezelf en je mening, rechten en standpunten, terwijl je jouw gesprekspartners in hun waarde laat.
Drie gedragsstijlen
Onderzoek wijst uit dat assertiviteit niet in iemands persoonlijkheid zit. 1 Het is een aan te leren gedragsstijl. Hieronder gaan we in op deze drie stijlen.
Sub-assertief gedrag
Sub-assertief is sociaal wenselijk gedrag. Je denkt vanuit de ander en focust op wat diegene van je vindt. Als je bijvoorbeeld graag aardig gevonden wilt worden, geef je niet aan dat het gedrag van een ander je stoort of dat je een idee niet goed vindt. Je maakt met dit gedrag je eigen beleving ondergeschikt aan die van de ander.
Agressief gedrag
Bij agressief gedrag denk je juist vanuit jezelf en houd je geen rekening met de ander. Je zegt direct waar het op staat en laat dit zowel verbaal als non-verbaal merken. Dat doe je bijvoorbeeld door met luide stem, vloekwoorden en gebaren je collega duidelijk te maken dat zijn of haar prestaties niet aan de verwachtingen voldoen. Dit gedrag komt vaak respectloos over op een ander.
Assertief gedrag
Dit gedrag houdt het midden tussen sub-assertief en agressief. Je beschouwt de ander als gelijke, maar plaatst je eigen welzijn op de eerste plaats. Je communiceert respectvol en zegt wat je wilt. Je geeft bijvoorbeeld tijdens een vergadering aan dat de voorzitter mogelijk vergeten is jou het woord te geven, maar dat je alsnog graag het woord voert.
Laat jij assertief gedrag zien?
Vind jij het lastig voor jezelf op te komen, je grenzen aan te geven en jezelf te laten zien? Bedenk dan dat je zelf kunt bepalen welk gedrag je laat zien. De keuze is dus aan jou om jezelf sub-assertief, agressief of assertief op te stellen.
- Fornell, C. en Westbrook, R.A. (1979). ‘An Exploratory Study of Assertiveness, Aggressiveness, and Consumer Complaining Behavior‘, NA-Advances in Consumer Research, volume 6, geraadpleegd op 5 augustus 2022. ↩︎
